«Απεχθανόμαστε να επιβεβαιώσουμε το στερεότυπο των κατηφών επιστημόνων, αλλά τα νέα είναι άσχημα: Η οικονομία επιβραδύνεται απότομα και μπορεί να είναι σε κρίση. Η καλύτερη μέτρηση της ανάπτυξης του έθνους, το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), αυξήθηκε κατά το ισχνό ετήσιο ποσοστό του 0,6% στο τέλος του περασμένου χρόνου. Η ανεργία έχει αυξηθεί και η ανάπτυξη της απασχόλησης έχει επιβραδυνθεί απότομα. Η αγορά κατοικίας έχει δρόμο ακόμα μέχρι να πιάσει πάτο και οι πιστωτικές αγορές εξακολουθούν να είναι κρύες αν όχι παγωμένες…Οι δύο τελευταίες οικονομικές υφέσεις – στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές του 2000 – οδήγησαν σε μειώσεις στο τυπικό (σ.σ. ετήσιο) οικογενειακό εισόδημα κατά περίπου 2.500 δολάρια (σε σημερινά δολάρια). Αυτά δεν είναι φυστίκια. Μια τέτοια ενδεχόμενη απώλεια είναι ανησυχητική, ειδικά τώρα, καθόσον το οικογενειακό εισόδημα της μέσης οικογένειας, διορθωμένο με τον πληθωρισμό, πράγματι παραμένει περίπου 1.000 δολάρια χαμηλότερο σε σχέση με το 2000. Αν η ύφεση είναι επικείμενη, θα είναι η πρώτη φορά που τα πραγματικά εισοδήματα στο τέλος της περιόδου της ανάκαμψης δεν έχουν ξεπεράσει αυτά της προηγούμενης οικονομικής αιχμής» (Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής ΗΠΑ, 11/3/2008).
Ζητούμε συγνώμη για την παράθεση τόσο μεγάλου αποσπάσματος από το αμερικάνικο think-tank, αλλά νομίζουμε ότι αποτυπώνει μια πραγματικότητα που κανείς δε μπορεί πλέον να κρύψει. Μπορεί η μείωση των επιτοκίων, που αποφάσισε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED), να έφερε ανακούφιση στις χρηματαγορές, όμως η κατάσταση στην «πραγματική οικονομία» δεν είναι καθόλου ρόδινη. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας των ΗΠΑ, 85.000 θέσεις εργασίας έχουν χαθεί μέσα στο 2008 (CNN Money, 18/3/08), η κρίση στην αγορά κατοικίας συνεχίζεται (με τις τιμές των κατοικιών να πέφτουν μαζί με τις πωλήσεις, που σημείωσαν πτώση 15% σε σχέση με πέρσι), ενώ οι 21 από τις 50 Πολιτείες των ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σοβαρά ελλείμματα και οδηγούνται σε περικοπές (πού αλλού;) στις «κοινωνικές δαπάνες».
Δραματική μείωση των κερδών για το πρώτο τρίμηνο του 2008 δήλωσαν η Goldman Sacks και η Lehman Brothers (η πρώτη και η τέταρτη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα των ΗΠΑ) με τα κέρδη τους να μειώνονται στο μισό (!) σε σχέση με την ίδια περσινή περίοδο, ενώ η δεύτερη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα, η Morgan Stanley, δήλωσε πτώση 42% στα κέρδη για το δίμηνο Γενάρη-Φλεβάρη 2008 σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρσι. Τα δύσκολα όμως είναι μπροστά και όχι πίσω απ’ ό,τι φαίνεται κι αυτό αποτυπώνεται και στα γκάλοπ που δείχνουν ότι το 65% των Αμερικάνων ανησυχεί πολύ από την άνοδο του πληθωρισμού και το 86% από την άσχημη κατάσταση στην αγορά εργασίας.
Ο μαύρος ορίζοντας, όμως, δεν αφορά μόνο την αμερικάνικη οικονομία αλλά και την ανάπτυξη των μεγαλύτερων καπιταλιστικών οικονομιών παγκόσμια, για την οποία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε δύο φορές προς τα κάτω τις προβλέψεις του. Ενώ τον Ιούλη του 2007 το ΔΝΤ προέβλεπε ότι το 2008 η παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι γύρω στο 5.2%, τρεις μήνες μετά αναγκάστηκε να την αναθεωρήσει προς τα κάτω, στο 4.8%, και τον περασμένο Γενάρη την αναθεώρησε ακόμα περισσότερο, στο 4.1% (δηλαδή διόρθωση της τάξης του -21%)!
Το ποσοστό είναι ακόμα μικρότερο για τις πιο ανεπτυγμένες χώρες που κατά μέσο όρο το ΔΝΤ αναμένει ότι θα κυμαίνεται στα επίπεδα του +1.8%. Οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις για το 2008 αφορούν τόσο την ανάπτυξη των ΗΠΑ (από την εκτίμηση για ανάπτυξη 2.8% τον περασμένο Ιούλη, έπεσε στο 1.9% τον περασμένο Οκτώβρη για να καταλήξει στο 1.5% τον περασμένο Γενάρη, δηλαδή σχεδόν στο μισό απ’ αυτό που είχε προβλέψει έξι μήνες πριν) και την ανάπτυξη της Ευρωζώνης (από την εκτίμηση του 2.5% τον Ιούλη σε 2.1% τον Οκτώβρη για να καταλήξει στο 1.6% τον Γενάρη, δηλαδή επίσης στο μισό περίπου της προ εξαμήνου πρόβλεψής του) και της Ιαπωνίας που προβλέπει ότι θα αναπτυχθεί κατά 1.5% (ενώ τον περασμένο Οκτώβρη προέβλεπε ανάπτυξη 1.7% για το 2008).
Η οικονομική κρίση αγκαλιάζει το σύνολο των ισχυρότερων οικονομικών χωρών, πράγμα που αποτέλεσε και την αιτία για την πρόσφατη κατρακύλα των χρηματιστήριων.
