Θέατρο του παράλογου θυμίζουν όσα γίνονται τις τελευταίες μέρες στην Ουκρανία με αφορμή τις προεδρικές εκλογές. Τα μαχαίρια έχουν βγει ανοιχτά ανάμεσα στα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και η πολιτική σκηνή της χώρας έχει μετατραπεί σε πεδίο άγριου ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού. Τα αντίπαλα στρατόπεδα είναι σαφώς διαχωρισμένα. Οι δυο μονομάχοι για το προεδρικό αξίωμα, ο δυτικόφιλος Βίκτορ Γιουστσένκο, επικεφαλής της αντιπολίτευσης, και ο ρωσόφιλος Βίκτορ Γιανούκοβιτς, δίνουν το ρυθμό στον οποίο χορεύουν οι κομπάρσοι, οι δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές που έχουν βγει στους δρόμους και από τα δυο στρατόπεδα για να στηρίξουν τον εκλεκτό είτε των ΗΠΑ και της Ε.Ε είτε της Ρωσίας. Λαϊκίστικα, εθνικιστικά, διχαστικά, αποσχιστικά συνθήματα. Αστοί, μεσαία και μικροαστικά στρώματα, εργάτες,άνεργοι, νεολαία, όλοι μαζί, ένας αχταρμάς, και στα δύο στρατόπεδα. Κανένα ταξικό στίγμα σε μια χώρα στην οποία τα τελευταία χρόνια η φτώχεια έχει οδηγήσει σε μαζική εκπόρνευση της γυναίκας. Οι εικόνες που έρχονται από την Ουκρανία είναι πραγματικά θλιβερές. Ενας λαός απηυδισμένος από τη φτώχεια αναζητά σωτήρες σε διεφθαρμένους αστούς πολιτικούς, σέρνεται πίσω τους και γίνεται παιχνίδι στα χέρια ανταγωνιστικών ιμπεριαλιστικών συμφερόντων.
Ο επικεφαλής της «πορτοκαλί επανάστασης» υπήρξε πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της θητείας του απερχόμενου προέδρου Λεονίντ Κούτσμα κα ανάμεσα στους συνεργάτες του βρίσκονται άνθρωποι που λεηλάτησαν την κρατική περιουσία την περίοδο της διαβόητης ιδιωτικοποίησης. Ο άνθρωπος αυτός, με τη βοήθεια μια επιστημονικά στημένης προεκλογικής εκστρατείας, παριστάνει σήμερα το σταυροφόρο κατά της διαφθοράς και του αυταρχισμού του καθεστώτος του απερχόμενου προέδρου Κούτσμα και των συνεργατών του.
Η βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» χαρακτηρίζει τα γεγονότα στην Ουκρανία «μεταμοντέρνο πραξικόπημα στη μετασοβιετική εποχή» και αποκάλυψε ότι πίσω από την αντιπολίτευση βρίσκεται ο Λευκός Οίκος, ο οποίος με διπλωμάτες και ειδικούς συμβούλους οργάνωσε και χρηματοδοτεί την εκλογική καμπάνια της αντιπολίτευσης και κατευθύνει βήμα προς βήμα τις κινήσεις της σήμερα, ότι χρηματοδότησε την εκπαίδευση άνω των 1000 ουκρανών παρατηρητών και από κοινού με άλλες δυτικές πρεσβείες τη διεξαγωγή των έξιτ πόλς, που χρησιμοποιήθηκαν στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος αρκετά πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Υπενθυμίζει ότι το μοντέλο του «μεταμοντέρνου πραξικοπήματος» για την ανατροπή μη αρεστών κυβερνήσεων και την απόσπαση χωρών από τη ρωσική σφαίρα επιρροής εφαρμόστηκε ήδη με επιτυχία στη Σερβία και στη Γεωργία, ότι απέτυχε στη Λευκορωσία και εκτιμά ότι το επόμενο πεδίο εφαρμογής του θα είναι η Μολδαβία και άλλες χώρες της κεντρικής Ασίας.
Φυσικά, η καμπάνια της αντιπολίτευσης πατάει από τη μια στα τεράστια κοινωνικά προβλήματα και από την άλλη στις διαφορές και τις αντιθέσεις ανάμεσα στο δυτικό και το ανατολικό τμήμα της χώρας. Το δυτικό τμήμα, που συνορεύει με την Πολωνία και τη Ρουμανία, πέρασε από τη σφαίρα επιρροής των πολωνών ευγενών και αργότερα των μοναρχών της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Η οικονομία του στηρίζεται κυρίως στη γεωργία και οι κάτοικοί του είναι στην πλειοψηφία καθολικοί και μιλούν την ουκρανική γλώσσα.
Το νοτιοανατολικό τμήμα, που είχε ενσωματωθεί στην τσαρική Ρωσία, είναι η πλουσιότερη και πιο ανεπτυγμένη περιοχή της Ουκρανίας. Εκεί βρίσκεται συγκεντρωμένη η βιομηχανία της χώρας, τα ανθρακωρυχεία και τα υπάρχοντα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Εκεί βρίσκεται η Χερσόνησος της Κριμαίας με τα στρατηγικής σημασίας για τη Ρωσία λιμάνια, εκεί ζει η ρωσική μειονότητα. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι ορθόδοξοι και μιλούν τη ρωσική γλώσσα. Αυτά ακριβώς τα πλεονεκτήματα εκμεταλλεύονται οι προσκείμενοι στον Γιανούκοβιτς και τη Ρωσία κυβερνήτες των ανατολικών επαρχιών και παίζουν το χαρτί της αυτονόμησης και της απόσχισης για να στριμώξουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την αντιπολίτευση και τις ανταγωνίστριες της Ρωσίας ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
Ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο η Ουκρανία έχει γίνει «το μήλον της έριδος» ανάμεσα στη Ρωσία από τη μια και τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση από την άλλη είναι η μοναδική, στρατηγικής σημασίας γεωγραφική της θέση.
Είναι η προωθημένη άκρη της Ρωσίας προς τη Δύση και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ελέγχει την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μεσόγειο και ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας φιλοξενείται στο λιμάνι της Σεβαστούπολης. Παράλληλα αποτελεί τον ιδανικό διάδρομο για τη μεταφορά του πετρελαίου και του φυσικού αερίου από τη Ρωσία και την Κασπία στην Ευρώπη.
Παρόλο που η Ουκρανία διαθέτει 395 εκατομμύρια βαρέλια εξακριβωμένα αποθέματα πετρελαίου στο λεκανοπέδιο του Ντόνετσκ, άνω του 70% των αναγκών της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο καλύπτεται με εισαγωγές κυρίως από τη Ρωσία. Η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία και το τεράστιο χρέος που έχει συσσωρευτεί εξαιτίας της καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή και όχι μόνο πολιτική των ουκρανικών κυβερνήσεων και τις συμφωνίες που καθορίζουν τους όρους μεταφοράς προς την κεντρική και δυτική Ευρώπη του ρώσικου πετρελαίου και φυσικού αερίου με τους αγωγούς που διέρχονται από το ουκρανικό έδαφος. Ο περιορισμός της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία έγινε μια από τις προτεραιότητες της αστικής τάξης και των κυβερνήσεων της Ουκρανίας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Οι προσδοκίες και οι φιλοδοξίες τους φούντωσαν ιδιαίτερα μετά την ανακάλυψη των τεράστιων κοιτασμάτων της Κασπίας, όμως τα σχέδιά τους για τη δημιουργία αγωγού που θα παρέκαμπτε το ρωσικό πετρέλαιο και έδαφος και θα τροφοδοτούσε με πετρέλαιο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Γεωργίας και της Ουκρανίας την Ευρώπη έχουν προσκρούσει μέχρι στιγμής στη σθεναρή αντίδραση της Ρωσίας.
Είναι φανερό, συνεπώς, ότι από μια κυβερνητική αλλαγή, που θα φέρει την Ουκρανία πιο κοντά στις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, διακυβεύονται σοβαρά οικονομικά και στρατηγικά ρωσικά συμφέροντα. Γι αυτό ακριβώς το λόγο ο Λευκός Οίκος θα παίξει μέχρι εκεί που τον παίρνει το χαρτί της αντιπολίτευσης, στα πλαίσια της στρατηγικής της περικύκλωσης της Ρωσίας και της αποψίλωσής της από τις σφαίρες επιρροής που διαθέτει ακόμη. Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Ενωση συμπαρατάχθηκε με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό όχι μόνο γιατί θέλει περισσότερες και διαφορετικές πηγές ενέργειας, αλλά και γιατί θέλει την Ουκρανία στη δικιά της σφαίρα επιρροής. Ηδη από το 1998 έχει υπογραφεί ανάμεσα στις δύο πλευρές συμφωνία συνεργασίας, που μπορεί να οδηγήσει στην μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε. Γι’ αυτό και κάποιοι κοινοτικοί αξιωματούχοι δεν έκρυψαν τη δυσαρέσκειά τους όταν το Σεπτέμβριο του 2003 η Ουκρανία μαζί με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και το Καζακστάν υπέγραψαν συμφωνία σχηματισμού μιας «ενιαίας οικονομικής περιφέρειας», με στόχο την εναρμόνιση των κανόνων εμπορίου και της μείωσης των δασμών.
Το παζάρι ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης συνεχίζεται τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές και είναι πολύ σκληρό. Ωστόσο, όπου κι αν καταλήξει, η πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει με αφορμή τις προεδρικές εκλογές μπορεί να εκτονωθεί προσωρινά αλλά δεν θα ξεπεραστεί, γιατί η βάση της βρίσκεται από τη μια στα τεράστια κοινωνικά προβλήματα που μαστίζουν τη χώρα και από την άλλη στον αδυσώπητο ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό για τον έλεγχό της.