Με μπόλικα σφυροδρέπανα, κόκκινες σημαίες, εντυπωσιακούς σχηματισμούς, άρματα που θα ζήλευε κάθε καρναβάλι αλλά και οπλικά συστήματα τελευταίας τεχνολογίας, ολοκληρώθηκε την περασμένη Τρίτη ο εορτασμός για τα 70 χρόνια από την ανακήρυξη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας από τον Μάο Τσε Τουνγκ. Τον «σύντροφο Μάο», όπως συνεχίζουν να τον αποκαλούν οι κινέζοι ηγέτες, με πρώτο τον σημερινό γενικό γραμματέα του «Κ»Κ Κίνας, Σι Τζιπίνγκ, ο οποίος διεμήνυσε προς κάθε κατεύθυνση ότι «καμία δύναμη δε θα μπορέσει ποτέ να υποσκάψει την κινέζικη ισχύ ή να σταματήσει τον κινέζικο λαό και έθνος από το να προχωρήσουν μπροστά». Για την ώρα, η Κίνα «τραβά μπροστά» λαχανιάζοντας, με την αύξηση του ΑΕΠ στο 6.2% να αποτελεί αρνητικό ρεκόρ από το 1992!
Εχουμε γράψει πολλές φορές για το ποιόν του κινέζικου «σοσιαλισμού» (για παράδειγμα βλ. https://www.eksegersi.gr/issue/936/Διεθνή/29512.Καπιταλισμός-η-ανώτατη-φάση-του…-σοσιαλισμού) και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, παρά το γεγονός ότι ο καπιταλιστικός του χαρακτήρας είναι κάτι τόσο προφανές όσο και η… ανατολή του ηλίου. Δυστυχώς όμως, η ιδεολογική σύγχυση που υπάρχει στις μέρες μας, όσο και η συνέχιση της χρήσης των κομμουνιστικών συμβόλων από τους ιμπεριαλιστές του Πεκίνου, κάνουν αναγκαία μια βαθύτερη προσέγγιση του θέματος της «κομμουνιστικής Κίνας», που έχει μετατραπεί εδώ και χρόνια σε ατμομηχανή του παγκόσμιου καπιταλισμού, από την άποψη των μαζικών επενδύσεων δυτικών εταιριών στη χώρα, λόγω του πάμφθηνου εργατικού της δυναμικού.
Πριν από μερικά χρόνια, σε άρθρο της Ντόιτσε Βέλε, με τίτλο «Πόσο κομμουνιστική είναι η Κίνα;» (https://www.dw.com/el/πόσο-κομμουνιστική-είναι-η-κίνα/a-41053879), διαβάζαμε τα εξής: «Εάν ο γερμανός θεωρητικός του κομμουνισμού γνώριζε τι γίνεται στην Κίνα στο όνομά του, θα έτριζαν τα κόκαλά του στον τάφο του. Το τι γίνεται περιγράφεται σε μερικές λέξεις: άγριος καπιταλισμός, εκμετάλλευση, δίψα για κέρδος». Αυτά είναι πράγματα που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης, καθώς οι κινέζοι εκατομμυριούχοι συνυπάρχουν… αρμονικά με το εξαθλιωμένο προλεταριάτο που αγωνίζεται σκληρά να επιβιώσει με τα ψίχουλα που του δίνουν. Δεν κρύβονται.
Πώς όμως οδηγηθήκαμε σε αυτό το έκτρωμα; Μπορεί οι μαοϊκοί ανά τον κόσμο να θεωρούν ενόχους κάποιους προδότες μέσα στο «Κ»Κ Κίνας, που καρπώθηκαν την εξουσία μετά το θάνατο του Μάο, με πρώτους απ’ όλους τους Λιου Σάο Σι, Ντεγκ Χσιάο Πινγκ κι όλους αυτούς που πήραν τον «καπιταλιστικό δρόμο» σε αντίθεση με το «σοσιαλιστικό» του Μάο, όμως ο «σοσιαλισμός» του Μάο ήταν ένας πολύ… ιδιότυπος σοσιαλισμός.
Ξεκινώντας από το γεγονός ότι η Κίνα είχε λίγο προλεταριάτο και μεγάλες αγροτικές μάζες, ο Μάο υποστήριζε το 1940 στο έργο του «Η Νέα Δημοκρατία» (καμία σχέση με αυτή του… Κούλη), όπως ονόμαζε τη νέα εξουσία που θα προέκυπτε από την επανάσταση στην Κίνα, ότι αυτή η εξουσία θα ήταν διαφορετική από αυτήν που υπήρχε στην ΕΣΣΔ. Αν και οι θεωρητικοί του κομμουνισμού, Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν (και στη συνέχεια ο Στάλιν), υποστήριζαν ότι μεταξύ της δικτατορίας της αστικής τάξης και της αταξικής κοινωνίας δεν παρεμβάλλεται άλλο καθεστώς από αυτό της δικτατορίας του προλεταριάτου, όχι φυσικά με την έννοια της χούντας που πήγαν να της προσδώσουν οι γκεμπελίσκοι της αστικής ιστοριογραφίας, αλλά με την έννοια της δικτατορίας κατά των πρώην καταπιεστών και των νοσταλγών τους, με ταυτόχρονη πλατιά δημοκρατία για την εργατική τάξη και τους συμμάχους της (φτωχή αγροτιά, εκμεταλλευόμενα μικροαστικά στρώματα της πόλης), ο Μάο υποστήριζε ήδη από το 1940 (εννιά χρόνια πριν από τη νίκη της κινέζικης επανάστασης) ότι η νέα εξουσία θα ήταν μια δικτατορία συμμαχίας ορισμένων επαναστατικών τάξεων. Τι το κακό σε αυτό θα έλεγε κανείς; Αν τότε, το 1940, ο Μάο νόθευε τον μαρξισμό με το να υποστηρίζει τον ηγετικό ρόλο όχι της εργατικής τάξης αλλά και άλλων «επαναστατικών τάξεων» (με πρώτη την αγροτιά), ανοίγοντας την κερκόπορτα για να συμπεριληφθεί σε αυτές και τμήμα της κινέζικης κεφαλαιοκρατίας (της εθνικής αστικής τάξης, όπως την ονόμαζε, που μπορούσε -σύμφωνα με τον Μάο- να πάρει επαναστατικό χαρακτήρα στον αντιαποικιακό αγώνα, σε αντίθεση με τη μεγαλοαστική τάξη που ήταν το τμήμα της κεφαλαιοκρατίας, που ο Μάο θεωρούσε ως το μοναδικό εχθρό), αυτό έγινε πιο ξεκάθαρο 17 χρόνια αργότερα.
Στο λόγο του με τίτλο «Για την ορθή λύση των αντιθέσεων στους κόλπους του λαού», που εκφωνήθηκε στις 27 Φλεβάρη του 1957 στην ενδέκατη πλατιά σύνοδο της Ανώτατης Κρατικής Συνδιάσκεψης, το χρόνο δηλαδή που υποτίθεται ότι ολοκληρωνόταν η κολεκτιβοποίηση στην αγροτική οικονομία της Κίνας, ο Μάο έλεγε τα εξής αποκαλυπτικά: «Στη χώρα μας, οι αντιθέσεις ανάμεσα στην εργατική τάξη και την εθνική αστική τάξη ανάγονται στις αντιθέσεις που εκδηλώνονται ανάμεσα στο λαό. Ο ταξικός αγώνας ανάμεσα στην εργατική τάξη και την εθνική αστική τάξη είναι γενικά ταξικός αγώνας στους κόλπους του λαού, γιατί στη χώρα μας η εθνική αστική τάξη έχει διπλό χαρακτήρα. Στην περίοδο της αστικοδημοκρατικής επανάστασης, από το ένα μέρος τη χαρακτήριζε η επαναστατικότητα και από το άλλο η τάση συμβιβασμού με τον εχθρό. Στην περίοδο της σοσιαλιστικής επανάστασης, από τη μια μεριά εκμεταλλεύεται την εργατική τάξη βγάζοντας κέρδη, αλλά σύγχρονα υποστηρίζει το Σύνταγμα και εμφανίζεται διατεθειμένη να δεχτεί τους σοσιαλιστικούς μετασχηματισμούς… Οι αντιθέσεις ανάμεσα στην εργατική τάξη και την εθνική αστική τάξη είναι αντιθέσεις ανάμεσα σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, που από μόνες τους είναι ανταγωνιστικές. Στις συγκεκριμένες όμως συνθήκες της χώρας μας, με κατάλληλους χειρισμούς, οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις ανάμεσα σ’ αυτές τις δυο τάξεις μπορούν να μετατραπούν σε μη ανταγωνιστικές, μπορούν να επιλυθούν με ειρηνικό τρόπο» (Μάο Τσε Τουγνκ, «Για την ορθή λύση των αντιθέσεων ανάμεσα στο λαό», Ιστορικές Εκδόσεις, Αθήνα 1975, σελ. 9).
Οταν βάζεις μέσα στο «λαό» ένα τμήμα των καπιταλιστών (πέρα από τους μεγαλοαστούς φυσικά) και θεωρείς ότι οι αντιθέσεις τους με τους εργάτες που αυτοί εκμεταλλεύονται μπορούν να λυθούν με «ειρηνικό τρόπο» και να γίνουν μη ανταγωνιστικές, τότε μπάζεις τον καπιταλισμό από την μπροστινή πόρτα στο «σοσιαλιστικό» σου μοντέλο. Κι αυτό ο Μάο το έκανε με μαεστρία, επικαλούμενος πάντοτε τις «ιδιαίτερες συνθήκες της Κίνας».
Πώς διευθετήθηκε το ζήτημα με τις «μη ανταγωνιστικές» αντιθέσεις με τους καπιταλιστές που δεν ανήκαν στην «μεγαλοαστική τάξη» αλλά στην «εθνική αστική τάξη»; Με την πληρωμή ενός σταθερού ποσοστού της τάξης του 5% με την ένοια της εξαγοράς της εταιρίας τους για μία δεκαετία. Αυτό δεν το λέμε εμείς, αλλά η ίδια η Επιθεώρηση του Πεκίνου Νο. 52, 26.12.1977, σελ. 12 (βλ. https://www.marxists.org/subject/china/peking-review/1977/PR1977-52.pdf), στην οποία περιγράφεται η «μεταμόρφωση» των καπιταλιστών σε κρατικούς υπαλλήλους, οι οποίοι όμως διέφεραν από τους υπόλοιπους, αφού τσέπωναν το 5% της αξίας των πρώην επιχειρήσεών τους που μετατράπηκαν σε μεικτές επιχειρήσεις. Η «μεταμόρφωση» αυτή ξεκίνησε το 1956 και φαίνεται να ολοκληρώθηκε μέχρι τις απαρχές της λεγόμενης Πολιτιστικής Επανάστασης το 1966. Με τον τρόπο αυτό οι καπιταλιστές τσέπωσαν το μισό της αξίας των επιχειρήσεών τους και σύμφωνα με την Επιθεώρηση του Πεκίνου εντάχθηκαν ως εργαζόμενοι πλέον στο σοσιαλιστικό σύστημα!
Η αποτυχία αυτού του μοντέλου σφραγίστηκε με τους τυχοδιωκτισμούς του «μεγάλου άλματος προς τα μπρος», που κατάληξε σε φιάσκο και οδήγησε σε μία άγρια εσωκομματική σύγκρουση το 1959 (δέκα χρόνια μετά από τη νίκη της κινέζικης επανάστασης). Ηταν η αρχή της «Μεγάλης Προλεταριακής Πολιτιστικής Επανάστασης» (ΜΠΠΕ), που δεν ήταν παρά το βάθεμα της εσωκομματικής σύγκρουσης δύο εξίσου καπιταλιστικών ομάδων μέσα στο «Κ»Κ Κίνας. Της ομάδας των Μάο – Λιν Πιάο (που ορίστηκε επίσημα ως διάδοχος του Μάο (!) για να σκοτωθεί σε ένα αεροπορικό δυστύχημα λίγα χρόνια αργότερα, το 1971, προσπαθώντας να διαφύγει μετά από… αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα κατά του Μάο) και της ομάδας Λιου Σάο Σι και Τενγκ Σιάο Πινγκ που ήταν υπέρμαχοι του ανοιχτού περάσματος της Κίνας στον κλασικό καπιταλισμό.
Μπορεί η ΜΠΠΕ να βαφτίστηκε «προλεταριακή», όταν όμως ζόρισαν τα πράγματα ο Μάο έβγαλε μπροστά το σλόγκαν «κρατήστε σταθερά την επανάσταση και αυξήστε την παραγωγή» (βλ. Επιθεώρηση του Πεκινου Νο. 7, 10.2.1967. σελ.15, https://www.marxists.org/subject/china/peking-review/1967/PR1967-07.pdf), ζητώντας από τους εργάτες να κάτσουν στο πόστο τους και να δουλέψουν για να προχωρήσει η παραγωγή. Οταν κάποιοι αντέδρασαν, κατηγορήθηκαν για «οικονομισμό» και ότι βάζουν το υλικό κίνητρο (αύξηση στο μισθό) πάνω από την… επανάσταση! Στο άρθρο με τίτλο «Οι επαναστάτες αντάρτες της Σαγκάης (σ.σ. οι λεγόμενες κοκκινοφρουρές που αποτελούνταν από φοιτητές κυρίως) κερδίζουν μεγάλες νίκες κατά του οικονομισμού» (βλ. Επιθεώρηση του Πεκίνου. Νο. 4, σελ. 28 https://www.marxists.org/subject/china/peking-review/1967/PR1967-04.pdf) περιγράφεται πώς οι «επαναστάτες» κατάφεραν να «πείσουν» τους εργάτες να μην ενδώσουν στο… υλικό κίνητρο της αύξησης των μισθών (γιατί να θέλαν να ενδώσουν άραγε, αφού περνούσαν… καλά;) και να επιστρέψουν στα πόστα τους για να δουλέψουν!
Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά για το μαοϊκό «σοσιαλισμό» που αναπτυσσόταν χεράκι-χεράκι με τους «αναμορφωμένους» καπιταλιστές, για την αποθέωση της «σκέψης Μάο Τσε Τουνγκ», που αντικατέστησε ουσιαστικά τους θεωρητικούς του κομμουνισμού, για την αντιδραστική εξωτερική πολιτική με την κακόφημη «Θεωρία των τριών κόσμων», όμως ο χώρος της εφημερίδας μας το απαγορεύει. Μία εμπεριστατωμένη ανάλυση για την απάτη του κινέζικου «σοσιαλισμού» μπορείτε να διαβάσετε σε μια παλιά ανάλυση, με τίτλο «30 χρόνια Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας – 30 χρόνια ψευτιά και απάτη» (βλ. https://ciml.250x.com/shwm/maoism/greek_maoism/griechisch_maoismus_kpd_to_4_1979.html), από την οποία δανειστήκαμε τον τίτλο αυτού του άρθρου.
Τα παπαγαλάκια του καπιταλισμού θα βρουν την ευκαιρία να επαναλάβουν αυτό που λένε πάντα. Τη γνωστή καραμέλα για το «άτοπο» της εφαρμογής του κομμουνισμού που μπορεί να τα λέει ωραία στα λόγια αλλά χωλαίνει στην πράξη. Δεν υπάρχει όμως μεγαλύτερη απατεωνιά απ’ αυτό. Γιατί η εφαρμογή ενός κρατικού καπιταλισμού με κομμουνιστικό προσωπείο στην Κίνα δεν είχε καμία σχέση όχι μόνο με τις θεμελιώδεις αρχές του κομμουνισμού, αλλά και με όσα πέτυχε ο σοσιαλισμός στην Σοβιετική Ενωση τις πρώτες δεκαετίες μετά την επανάσταση.
Η αντιιμπεριαλιστική και αντιαποικιακή επανάσταση στην Κίνα το 1949 ήταν ένα κοσμοϊστορικό γεγονός, αλλά μέχρις εκεί. Το γεγονός ότι η Κίνα μετατράπηκε σε μία καπιταλιστική χώρα δεν αναιρεί τη σημασία της κινέζικης επανάστασης που έδιωξε τους αποικιοκράτες και τους φεουδάρχες. Επιβεβαιώνει όμως το ότι, όταν εφαρμόζεις θεωρίες αντίθετες με τον επιστημονικό σοσιαλισμό που ανέλυσαν οι θεωρητικοί του κομμουνισμού (Μάρξ, Ενγκελς, Λένιν και Στάλιν), τότε τα αποτελέσματα είναι τραγικά και ανεπανόρθωτα. Μπορεί η Κίνα να πλασαρίστηκε για δεκαετίες σαν το αντίβαρο της καπιταλιστικής παλινόρθωσης που συντελέστηκε στην Σοβιετική Ενωση, στην ουσία όμως δεν ήταν τίποτ’ άλλο από την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Κρατικός καπιταλισμός με κομμουνιστικό προσωπείο, με την αστική τάξη να κατοικοεδρεύει στη διεύθυνση των επιχειρήσεων και τον κομματικό μηχανισμό.