Ταινία ιδιαίτερη, κατά τη διάρκεια της οποίας επιχειρείται από τον Σλαβόι Ζίζεκ, μέσα από πολύ γνωστές ταινίες, η ανάδειξη του ρόλου της ιδεολογίας ως συλλογικής φαντασίας και του πώς αυτή επιδρά στην καθημερινότητά μας, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούμε.
Από πού να το πιάσει κανείς; Γίνεται μια προσπάθεια εκλαΐκευσης τάχα του φιλοσοφικού λόγου, με παραδείγματα από τον παγκόσμιο κινηματογράφο και την ιστορία, ενώ στην πραγματικότητα παρακολουθούμε έναν εκχυδαϊσμό όχι μόνο των απόψεων που πολεμά ο Ζίζεκ, αλλά και αυτών που υποστηρίζει. Κι αυτό γιατί έχει υιοθετήσει ένα στιλ τάχαμου άμεσο, απλό, αλλά στην πραγματικότητα εξυπνακίστικο, επιστημονικά χυδαίο και τελικά προσβλητικό. Δεν έχουμε την πρόθεση να σταθούμε ιδιαίτερα στις απόψεις του, γιατί οι περισσότερες είναι γνωστές, όπως π.χ. ότι όλα τα «ολοκληρωτικά» καθεστώτα είναι ίδια και μέσα σ’ αυτά φυσικά και η Σοβιετική Ενωση…, ο Στάλιν και ο Λένιν καλλιεργούσαν την προσωπολατρεία με αποτέλεσμα οι χριστιανοί να θεωρούνται περισσότερο άθεοι γιατί τουλάχιστον αυτοί σκότωσαν το θεό τους…, όποιος υποστηρίζει, εμπνέεται και είναι συνεπής απέναντι σε μια ιδέα, σε ένα όραμα, στην πραγματικότητα έχει υποκαταστήσει το θεό με αυτό το όραμα και άλλα τέτοια φτηνιάρικα, που είναι τόσο παλιά όσο και οι λάσπες. Κι όλα αυτά βέβαια διανθισμένα με διάφορες θεωρίες και όρους της ψυχανάλυσης που παντού την επικαλείται.
Φυσικά, ούτε και υπό το πρίσμα της αισθητικής ή της τέχνης μπορούμε να δούμε αυτήν την ταινία. Αρκεί μόνο να αναφερθεί, ότι ο Ζίζεκ, ανάλογα με την ταινία για την οποία μιλά, επιχειρεί να μπει σε ένα από τα πιο κλασικά της πλάνα. Μπορείτε να φανταστείτε το αποτέλεσμα. Θα μπούμε στον πειρασμό να περιγράψουμε μόνο τη σκηνή που μιλά για τον «Τιτανικό», στην οποία βρίσκεται μέσα σε σωστική λέμβο, στην κλασική ξάστερη νύχτα, παγωμένος, με πτώματα να περνούν τριγύρω…
Αν αξίζει να ασχοληθούμε με κάτι, είναι να διαπιστώσουμε τι ιδεολογία τελικά αναπαράγει η συγκεκριμένη ταινία. Υποτίθεται ότι έχει την πρόθεση (;) να ασκήσει κριτική στα πράγματα. Ομως στην πραγματικότητα μόνο κριτική δεν είναι αυτό που βλέπουμε. Μένει στην ακίνδυνη επιφάνεια, δεν προτείνει τίποτα απολύτως και δημιουργεί μέσα από μια ισοπεδωτική και δήθεν εξυπνακίστικη και προκλητική στάση τρικυμία εν κρανίω σε όποιον αποφασίσει να πάρει στα σοβαρά τον Ζίζεκ. Στην πραγματικότητα, προσφέρει κι αυτός τις υπηρεσίες του στο σύστημα το οποίο διατείνεται ότι πολεμά. Αυτός ο «οδηγός ιδεολογίας» πραγματικά μόνο για διεστραμμένους είναι…
Ελένη Π.
