Μιας και η χρονιά τελειώνει, ας κάνουμε μία ανασκόπηση για να σταθούμε στις δέκα ταινίες που θεωρούμε πιο αξιόλογες. Σημείωση πρώτη: αναφερόμαστε σε ταινίες που βγήκαν στις κινηματογραφικές αίθουσες για πρώτη φορά. Σημείωση δεύτερη: η σειρά δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.
Ας ξεκινήσουμε με δυο ταινίες από την Τουρκία. «Η χειμερία νάρκη» του Νουρί Μπίλκε Τσεϊλάν. Ο πολύ σημαντικός τούρκος σκηνοθέτης ασκεί κριτική στο κομμάτι εκείνο της διανόησης, που έχοντας εξασφαλίσει μια καλή ζωή οικονομικά και κοινωνικά, εμμένει υποκριτικά σε δήθεν δίκαιες, αλλά κατά βάση οπισθοδρομικές απόψεις και καταφέρνει να παρασύρει με την εικόνα και την ατμόσφαιρα που στήνει. «Το αρνάκι» του Κουτλούγ Αταμάν. Με χιούμορ και τρυ-
φερότητα, ο σκηνοθέτης ζουμάρει στην καθημερινότητα των κατοίκων ενός χωριού της Ανατολίας, όπου οι κοινωνικές επιταγές καταπιέζουν τους κατοίκους που παλεύουν με νύχια και με δόντια να ζήσουν αξιοπρεπώς. Η ταινία διακρίνεται για το έξυπνο σενάριό της, που βασίζεται στο χιούμορ.
Ακολουθούν δύο εξαιρετικές ταινίες από τη Ρωσία. «Λεβιάθαν» του Αντρέι Ζβιάγκιτσεφ. Η ασυδοσία της εξουσίας και η υποκρισία της Εκκλησίας μπαίνουν στο στόχαστρο του σκηνοθέτη, ο οποίος με μια έξυπνη παραβολή από την Παλαιά Διαθήκη μιλά για τη σύγχρονη Ρωσία. Ο Ζβιάγκιτσεφ διακρίνεται για την εικαστικότητα των πλάνων του. «Ο ηλίθιος» του Γιούρι Μπίκοφ. Τοπικοί άρχοντες διεφθαρμένοι ως το μεδούλι προτιμούν να αποσιωπήσουν ένα θανατηφόρο κίνδυνο, παρά να αποκαλυφθούν οι απάτες τους. Στον αντίποδα, η εργατική τάξη παραπαίει.«Μακόντο/Σημαδεμένοι δρόμοι» της Σουντάμπε Μορτενζάι. Η ζωή στη γειτονιά Μακόντο της Βιέννης, στην οποία μένουν μετανάστες από διάφορες χώρες. Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι ο εντεκάχρονος Ραμαζάν, ο οποίος έχει αναλάβει πάρα πολλές ευθύνες σε σχέση με την ηλικία του. Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους της Μορτενζάι μας προδιαθέτει θετικά και για τις επόμενες δουλειές της. «Η φυλή» του Μιροσλάβ Σλαμποσπίτσκι. Πρόκειται για μία ταινία στην οποία πρωταγωνιστούν κωφάλαλοι, οι οποίοι μιλούν στη νοηματική. Πέραν του γεγονότος ότι αποδεικνύεται ότι ο λόγος δεν αποτελεί το κυριότερο στοιχείο της πληροφορίας για μια ταινία, ο σκηνοθέτης μας εισάγει στη βίαιη και φρικτή πραγματικότητα των συγκεκριμένων εφήβων.
«Το δικαστήριο» του Τσαϊτάνια Ταμάν. Μία ταινία από την Ινδία, στην οποία ο σκηνοθέτης (είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του) παρουσιάζει με μαεστρία τις έντονες ταξικές αντιθέσεις στη χώρα του και το πόσο αυτές καθορίζουν και τη λειτουργία των δικαστηρίων. «Dheepan/Ο άνθρωπος χωρίς πατρίδα» του Ζακ Οντιάρ. Σ' ένα από τα γαλλικά προάστια, τρεις πρόσφυγες από τη Σρι Λάνκα προσπαθούν να επιβιώσουν. Οι καταστάσεις όμως είναι δύσκολες, ενώ αυτοί κουβαλούν ήδη τις τραυματικές μνήμες από την πατρίδα τους.
«Ανωτέρα βία» του Ρόμπερτ Οστλουντ. Ο σουηδός σκηνοθέτης σχολιάζει τους κοινωνικούς ρόλους που διέπουν μία οικογένεια, σε μια ιστορία κατά την οποία ο πατέρας δεν αντιδρά στον κίνδυνο με τον προβλεπόμενο τρόπο. Αρκετά έξυπνο σενάριο κι ένα θέμα που δε συναντιέται συχνά είναι τα δυο πιο δυνατά στοιχεία της ταινίας. «Ο νόμος της αγοράς» του Στεφάν Μπριζέ. Ο νόμος της αγοράς συνθλίβει την εργατική τάξη. Ο Μπριζέ θίγει πολύ σύγχρονα και φλέγοντα ζητήματα, όπως αυτά της ανεργίας και των ολοένα και πιο σκληρών συμβιβασμών που καλούνται να κάνουν οι εργάτες, προκειμένου να έχουν δουλειά.
Ελένη Π.
