Φέτος συμπληρώνεται ένας αιώνας από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ενας αιώνας από τότε που το προλεταριάτο της Ρωσίας, υπό την καθοδήγηση του κόμματος των Μπολσεβίκων, πήρε στα χέρια του την εξουσία και σάρωσε το τσαρικό κράτος, αλλάζοντας μέσα σε μια νύχτα την ιστορία όλης της ανθρωπότητας. Εκατό χρόνια μετά τον Οκτώβρη του 2017, με την αντεπίθεση της αστικής τάξης να μαίνεται, με την υποχώρηση από τα κεκτημένα του εργατικού κινήματος, με την καπιταλιστική βαρβαρότητα να εντείνεται ανεξέλεγκτα, κι ενώ οι σελίδες της οργανωμένης, νικηφόρας ταξικής πάλης αναμένεται ακόμη να γραφτούν, το παράδειγμα της Οκτωβριανής Επανάστασης παραμένει επίκαιρο κι εξακολουθεί να τροφοδοτεί το όραμα της κοινωνικής απελευθέρωσης.
Ο Βσέβολοντ Πουντόβκιν (1893-1953) υπηρέτησε το όραμα του νεοσύστατου σοβιετικού κράτους μέσα από την κινηματογραφική του τέχνη. Πρωτοπόρος ερευνητής του σοβιετικού μοντάζ, μελέτησε τις ψυχολογικές του λειτουργίες κατά την περίοδο του βουβού κινηματογράφου, ενώ έπειτα εισήγαγε την αντίστιξη εικόνας και ήχου στην ταινία, καθώς θεωρούσε πως ο ήχος μπορεί και πρέπει να λειτουργεί αυτόνομα ως ολοκληρωμένο μέσο και όχι απλά ως συνοδευτικό «χαλί» της θέασης.
Στην περίφημη «τριλογία της συνειδητοποίησης», ο Πουντόβ-κιν πραγματεύεται την ανάπτυξη της επαναστατικής συνείδησης μέσα από τη σκιαγράφηση της πορείας τριών χαρακτήρων: μιας φτωχής μάνας εργάτη που φυλακίζεται (η πρώτη ταινία της τριλογίας βασίζεται στη «Μάνα» του Μαξίμ Γκόρκι), ενός χωρικού που προλεταριοποιείται στη μεγάλη πόλη («Το Τέλος της Αγίας Πετρούπουλης») κι ενός μογγόλου βοσκού που άθελά του γίνεται υποχείριο της αποκιοκρατίας («Θύελλα στην Ασία»). Οι ήρωες του Πουντόβκιν είναι καθημερινοί άνθρωποι που μετατρέπονται σε επαναστάτες μέσα από τα γεγονότα της ζωής, σε διαλεκτική σχέση με την Ιστορία και τις κινήσεις των μαζών.
ΘΥΕΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ
(Potomok Chingis-Khana, Σοβιετική Ενωση, 1928, 82’)
Σκηνοθεσία: Βσέβολοντ Πουντόβκιν. Μιχαήλ Ντόλερ
Σενάριο: Οσιπ Μπρικ, Ι. Νοβοξένοφ
Φωτογραφία: Ανατόλι Γκολόβνια
Μουσική: Νικολάι Κριούκοφ
Ηθοποιοί: Βαλέρι Ινκιζινόφ, Ι. Ντένιτσεφ, Αλεξάντρ Τσιστιακόφ
Παρασκευή στις 8:30 – Είσοδος ελεύθερη
Αθήνα: Αγαθουπόλεως 65
Θεσσαλονίκη: Ιουστινιανού 24