♦ Αποστολή των ΑΕΙ
Το άρθρο 1 του Νομοσχεδίου διατηρείται ως έχει στο Προσχέδιο και αυτό παρά το ναυάγιο της συνταγματικής αναθεώρησης του άρθρου 16. Μήνυμα και αυτό τρομοκρατικό της κυβέρνησης πως δεν έχουν αλλάξει στο παραμικρό οι προθέσεις της. Με απροκάλυπτο τρόπο -παρά τη φανερή αντισυνταγματικότητα του άρθρου- δηλώνεται η εμμονή στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Στο άρθρο 1 του Νομοσχεδίου μπαίνουν οι βάσεις για την εξισορρόπηση των διατάξεων μεταξύ των νόμων που ρυθμίζουν τη δομή και λειτουργία των ΑΕΙ με μελλοντική αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Επιχειρείται δηλαδή να λειτουργήσει αυτό ως προπομπός.
Από το άρθρο απαλείφεται σκόπιμα η διατύπωση του παλιού νόμου 1268, που όριζε ότι το «κράτος έχει την υποχρέωση να παρέχει την ανώτατη εκπαίδευση σε κάθε έλληνα πολίτη που το επιθυμεί», ώστε στη συνέχεια να συνδεθεί με τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Απαλείφεται επίσης ο όρος «κοινωνική και πολιτική συνείδηση» από την αποστολή των ΑΕΙ, υποβαθμίζοντας έτσι την κοινωνική διάσταση της αποστολής των Πανεπιστημίων. Περίπατο πάει και η υποχρέωση προσφοράς «άρτιας κατάρτισης», αφού το νέο τοπίο που διαμορφώνει η Μπολόνια ουδεμία σχέση έχει με αυτή (προπτυχιακός κύκλος τριετής και μεταφορά βασικής γνώσης στον μεταπτυχιακό, όπου πρόσβαση θα έχει η ελίτ).
Σημαντικότατη παράμετρος είναι η προσθήκη στην αποστολή των ΑΕΙ «της προσήλωσης στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης». Ο όρος είναι παρμένος απευθείας από τις επιχειρήσεις και σηματοδοτεί το πως αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση το νέο Πανεπιστήμιο, ανοίγει δε διάπλατα την πόρτα σε μελλοντικές συμπτήξεις ή καταργήσεις Τμημάτων ή ΑΕΙ, σε περίπτωση που αυτά δεν μπορούν να επιβιώσουν έπειτα από την ατυχή έκβαση των τετραετών αναπτυξιακών προγραμμάτων και την αρνητική αξιολόγησή τους.
♦ Διάρθρωση των ΑΕΙ
Στο ίδιο μοτίβο με το άρθρο 1, το άρθρο 2 του Νομοχεδίου επιμένει αντισυνταγματικά. Θεωρεί δηλαδή δεδομένη την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και προβλέπει (χωρίς να το αναφέρει) την κατάργηση της παραγράφου 7 αυτού, η οποία περιέχει τη διάκριση ανάμεσα σε ανώτατη και ανώτερη εκπαίδευση (δηλ. τα ΤΕΙ) και καθορίζει ότι τα ανώτερα ιδρύματα δεν μπορούν να έχουν διάρκεια σπουδών πάνω από 3 χρόνια. Το Νομοσχέδιο ευθυγραμμίζεται με τον Νόμο 2916 της ψευδεπίγραφης «ανωτατοποίησης» των ΤΕΙ και ορίζει πως η ανώτατη εκπαίδευση αποτελείται από δυο παράλληλους τομείς, τον Πανεπιστημιακό και τον Τεχνολογικό.
Η διατύπωση αυτή, με παράλληλη αναφορά σε μελλοντική αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος με πρόβλεψη για κατάργηση της παραγράφου 7, έχει το βλέμμα σταθερά προσηλωμένο στη Μπολόνια (βασικός προπτυχιακός κύκλος διάρκειας τριών ετών) και στη συνολική υποβάθμιση των ανώτατων σπουδών.
♦ Πανεπιστημιακό Ασυλο
Επαναλαμβάνονται οι διατυπώσεις του Προσχεδίου. Ομως το Νομοσχέδιο κάνει ένα βήμα παραπέρα σε αντιδραστικότερη φυσικά κατεύθυνση. Περιορίζει το άσυλο μόνο στα κτίρια και όχι σε όλους τους χώρους που ορίζει στα πλαίσιά της μια Πανεπιστημιούπολη (όπως π.χ. αυτή του Ζωγράφου στην Αθήνα ή της Θεσσαλονίκης). Δικαιώνεται, λοιπόν, ο Πάγκαλος που ήθελε τους μπάτσους ν’ αλωνίζουν στους πανεπιστημιακούς χώρους. Η διατύπωση που σηματοδοτεί αυτή την εξέλιξη είναι η οριοθέτηση του ακαδημαϊκού ασύλου στους χώρους των ΑΕΙ «στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα». Η Σύγκλητος των Πανεπιστημίων και η Συνέλευση των ΤΕΙ έχει την «αρμοδιότητα» να καθορίσει τους χώρους αυτούς! Κατά τα άλλα το άσυλο αίρεται στην πράξη, αφού η αρμοδιότητα για την άρση του μεταφέρεται στο Πρυτανικό Συμβούλιο και λαμβάνεται κατά πλειοψηφία.
Ατόφια παραμένει επίσης η ουσιαστικότατη επισήμανση ότι το «άσυλο αναγνωρίζεται έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει». Η έως τώρα κυρίαρχη προπαγάνδα, ότι το άσυλο καταστρατηγείται από «εξωπανεπιστημιακά στοιχεία» και γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει κάποια αλλαγή σ’ αυτό, πάει περίπατο και το κέντρο βάρους μετατοπίζεται στην ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα, στους αγώνες και τις δραστηριότητές της. Μια κατάληψη είναι «έκνομη πράξη» και μια παρατεταμένη απεργία, όπου η «τυφλή» δικαιοσύνη μπορεί να τη βγάλει «παράνομη και καταχρηστική», «παρεμποδίζει την ομαλή λειτουργία των Πανεπιστημίων». Ολα τούτα μπορούν να φέρουν τα ΜΑΤ μέσα στο Πανεπιστήμιο. Η διατύπωση είναι τόσο γενική που χωράει τα πάντα.
Το πως αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση την περιφρούρηση των ανώτατων Ιδρυμάτων φαίνεται και από το επόμενο άρθρο -άρθρο 4- όπου η κατάρτιση εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας από τα Ιδρύματα περιλαμβάνει και τη φύλαξή του «με τον προσφορότερο τρόπο» (security κ.λ.π.).
♦ Εσωτερικοί Κανονισμοί Λειτουργίας
Κλείνοντας το μάτι στους καθηγητές, η προπαγάνδα της κυβέρνησης έριξε μεγάλο βάρος στη λεγόμενη «αυτονομία» και «αυτοτέλεια» των ΑΕΙ. Μεγάλος ντόρος έγινε με τους περίφημους εσωτερικούς κανονισμούς, μέσω των οποίων τα ΑΕΙ θα ρυθμίζουν τα του οίκου τους.
Ομως το ψέμα έχει κοντά ποδάρια. Τα ΑΕΙ, μέσα σ’ ένα έτος από την έναρξη ισχύος του νόμου (άρθρο 4), έχουν την υποχρέωση να καταρτίσουν εσωτερικούς κανονισμούς όχι «εν λευκώ», αλλά ακολουθώντας πιστά Πρότυπο Γενικό Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας που θα συντάξει το υπουργείο Παιδείας με Προεδρικό Διάταγμα που θα εκδώσει μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου. Το Νομοσχέδιο επαναφέρει τις ποινές που θα υφίστανται τα ΑΕΙ, και που πρόβλεπε (αλλά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ) ο νόμος 2083/92, αν δεν καταρτίσουν εσωτερικούς κανονισμούς ή καταρτίσουν τέτοιους που δεν συμφωνούν με τον Πρότυπο Κανονισμό.
Η υπόμνηση αυτή -που δεν υπήρχε στο Προσχέδιο- γίνεται για να υπογραμμιστεί καθαρά η πρόθεση της απειλής. Οι ποινές αφορούν «στην απαγόρευση έκδοσης κάθε διοικητικής πράξης για προκήρυξη θέσεων μελών ΔΕΠ, διορισμό κάθε είδους προσωπικού ή άλλες κανονιστικές πράξεις ή αποφάσεις ζωτικού ενδιαφέροντος».
Το Νομοσχέδιο επίσης αναθέτει στους εσωτερικούς κανονισμούς (και αυτό αποτελεί προσθήκη σε σχέση με το Προσχέδιο) τον καθορισμό του ποσοστού αναλογίας μεταξύ υποχρεωτικών και επιλεγόμενων μαθημάτων, τις προϋποθέσεις συμμετοχής των φοιτητών στις εξεταστικές περιόδους, τη διαδικασία κατάρτισης και αναθεώρησης του τετραετούς ακαδημαϊκού – αναπτυξιακού προγράμματος κ.λ.π. , αφού προηγουμένως έχει φροντίσει να δέσει και γι’ αυτά καλά τον γάϊδαρό του, όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω.
♦ Τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό Πρόγραμμα
Τα τετραετή ακαδημαϊκά-αναπτυξιακά προγράμματα έχουν τη σημασία της επιβολής αυστηρού ελέγχου των οικονομικών των Πανεπιστημίων και των στόχων τους, οι οποίοι δεν πρέπει να παρεκκλίνουν επουδενί από τους στόχους που θέτει η κυβέρνηση και τα μεγάλα αφεντικά (ντόπια και ευρωπαϊκά) για την ανώτατη εκπαίδευση. Ο οικονομικός προγραμματισμός οφείλει να κινείται αυστηρά «εντός των προβλεπόμενων ορίων του κρατικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για την ανώτατη εκπαίδευση», να αποδέχεται δηλαδή την πολιτική της κρατικής υποχρηματοδότησης. Γι’ αυτό και οφείλει να προσδιορίζει και τις «άλλες πηγές χρηματοδότησης εκτός του κρατικού προϋπολογισμού», ώστε το Πανεπιστήμιο να μπορεί να επιβιώνει. Τα τετραετή αναπτυξιακά προγράμματα προσδιορίζουν επίσης και τους στόχους που θέτει κάθε Ιδρυμα και τις δράσεις του, ώστε αυτό να συντονίζεται «ιδιαίτερα με τις εξελίξεις και τις προοπτικές στον ακαδημαϊκό χώρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης» (βλέπε Μπολόνια, Πράγα, Βερολίνο, Μπέργκεν και πάει λέγοντας). Τα τετραετή αυτά προγράμματα υποβάλλονται -αφού τηρούν τις παραπάνω ρητές οδηγίες- από τα Πανεπιστήμια (την «ελευθερία» να τα καταρτίσει έχει η Σύγκλητος μετά από «γνώμη» των Γενικών Συνελεύσεων των Τμημάτων, σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό του Ιδρύματος) στον υπουργό Παιδείας και αποτελούν «δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ κυβέρνησης και Πανεπιστημίων. Η δέσμευση, βεβαίως, αφορά μόνο τα Ιδρύματα, αφού για τα μάτια έστω δεν προβλέπεται καμιά ρήτρα για την αφερεγγυότητα της κυβέρνησης.
Το πλαίσιο κατάρτισης των τετραετών προγραμμάτων αποτελούσε παράμετρο και του Προσχεδίου, όμως τώρα υπογραμμίζεται καθαρά η έμφαση στο συντονισμό με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις στον ακαδημαϊκό χώρο. Στο Νομοσχέδιο επίσης αποσαφηνίζεται ο ρόλος της αξιολόγησης των Ιδρυμάτων, αφού «η συμμόρφωση προς τα αποτελέσματα της διαδικασίας της» αποτελεί προϋπόθεση για την εκτίμηση από το υπουργείο Παιδείας της πρότασης για το τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό πρόγραμμα.
Με τη σειρά της τώρα, η ροή κάθε κρατικής χρηματοδότησης προς τα ΑΕΙ «αναστέλλεται», εάν «με ευθύνη των ΑΕΙ δεν υπάρξει ακαδημαϊκός-αναπτυξιακός προγραμμματισμός». Η ρήτρα είναι σαφής και κατηγορηματική μέσα στο Νομοσχέδιο. Η επανάληψη (σε σχέση με το Προσχέδιο) σε επόμενο άρθρο (άρθρο 7) της αναφοράς ότι «τα ΑΕΙ επιχορηγούνται από το κράτος για την εκπλήρωση της αποστολής τους με βάση γενικές αρχές που καθορίζονται σε συνεργασία μεταξύ κράτους και Ιδρυμάτων, λαμβανομένων υπόψη και των τετραετών ακαδημαϊκών-αναπτυξιακών προγραμμάτων τους και των συναφθεισών προγραμματικών συμφωνιών» υπογραμμίζει και υποδηλώνει την άμεση σχέση της κρατικής χρηματοδότησης με την ικανότητα των ΑΕΙ να τηρήσουν τα συμπεφωνημένα.
Στο ίδιο άρθρο (άρθρο 7) προστίθεται -σε σχέση με το Προσχέδιο- και η πρόβλεψη να μεταφέρονται πόροι από ΑΕΙ σε ΑΕΙ, εφόσον παρουσιάζονται καθυστερήσεις στην εφαρμογή των τετραετών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Η τιμωρία για τα ΑΕΙ που παρουσιάζουν υστέρηση στην εφαρμογή των συμπεφωνημένων μπορεί να πάρει όμως και τη μορφή της μεταφοράς πόρων από ένα οικονομικό έτος σε επόμενο, εφόσον υπάρχει «αιτιολογημένη πρόταση της Συγκλήτου». Με το σταγονόμετρο, λοιπόν, η κρατική χρηματοδότηση -η οποία έτσι κι αλλιώς είναι ανεπαρκέστατη και βαίνει συνεχώς μειούμενη- συνοδευόμενη από αυστηρές ποινές και τιμωρίες.
Ανοίγει, λοιπόν, διάπλατα ο δρόμος για την κατηγοριοποίηση των Ιδρυμάτων, ενώ γίνεται σκόνη η διακήρυξη για «αυτοτέλεια» των ΑΕΙ. Τούτη η τελευταία περιορίζεται αυτόματα στην ικανότητα που θα επιδείξει το Πανεπιστήμιο να αντλεί πόρους από «άλλες πηγές», υποθηκεύοντας το μέλλον και την αποστολή του.
♦ Μάνατζερ στα Πανεπιστήμια
Μετά την κατακραυγή και τις αντιδράσεις που ξεσήκωσε η επιβολή μάνατζερ στα Πανεπιστήμια, η Μ. Γιαννάκου εφηύρε και πάλι νέα ορολογία, ακόμα πιο «κομψή» και λάιτ, σε σχέση με αυτή του «Εκτελεστικού διευθυντή οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων» που προέβλεπε το Προσχέδιο. Η νέα ονομασία του γενικού δερβέναγα των ΑΕΙ, ο οποίος θα έχει τη διοικητική εποπτεία και το συντονισμό των διοικητικών, οικονομικών και τεχνικών υπηρεσιών και την ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία τους, τη μέριμνα για την εκτέλεση των αποφάσεων των συλλογικών οργάνων και την τήρηση του εσωτερικού κανονισμού, καθώς και άλλες αρμοδιότητες που θα του εκχωρούν τα όργανα διοίκησης, είναι «Γραμματέας του ΑΕΙ».
Η διάταξη αυτή του Νομοσχεδίου παραμένει, στην ουσία της, ίδια με αυτή του Προσχεδίου, με μόνη τη διαφορά της αλλαγής της ονομασίας του μάνατζερ, της αποσαφήνισης των αρμοδιοτήτων του και της μεταφοράς της πράξης διορισμού του από τον υπουργό Παιδείας στη Σύγκλητο, της οποίας τη νομιμότητα ελέγχει ο Υπουργός Παιδείας.
Για ξεκάρφωμα, το Νομοσχέδιο -όπως ακριβώς και το Προσχέδιο- προβλέπει τη λογοδοσία του «Γραμματέα» στη Σύγκλητο και την εποπτεία του από τον Πρύτανη. Είναι όμως τόση η εξουσία του πρύτανη επάνω του, που για να τον απολύσει απαιτείται «αιτιολογημένη απόφαση της Συγκλήτου για σπουδαίο λόγο». Η κυβέρνηση, παρά τις αντιδράσεις που έχει ξεσηκώσει η διάταξη αυτή, επιμένει να την διατηρεί ατόφια. Και αυτό, γιατί σ’ ένα Πανεπιστήμιο που θεωρείται πια επιχείρηση, που λειτουργεί με τα κριτήρια μιας καπιταλιστικής επιχείρησης, που οι φοιτητές αντιμετωπίζονται ως πελάτες και η μόρφωση ως εμπόρευμα, που πουλιέται και αγοράζεται από τους έχοντες και κατέχοντες, ο μάνατζερ είναι απαραίτητος.
Τη διάσταση αυτή του «σύγχρονου Πανεπιστημίου» εισάγει στη συνέχεια και το άρθρο 13 για τις ανταποδοτικές υποτροφίες και τα δάνεια προς τους φοιτητές.
♦ Ανταποδοτικές υποτροφίες-Εκπαιδευτικά Δάνεια
Η αξία της δωρεάν Παιδείας στο Επιχειρηματικό Πανεπιστήμιο θεωρείται παρωχημένη και «συντηρητισμός». Η μέριμνα του κράτους προς τα φτωχά παιδιά, που είχαν την «τύχη» να σπουδάσουν, εξαντλείται στις ανταποδοτικές υποτροφίες και τα δάνεια. Οι προϋποθέσεις χορήγησης ανταποδοτικών υποτροφιών καθορίζονται από τους Εσωτερικούς Κανονισμούς και τα δάνεια συνδέονται άμεσα με την επίδοση των φοιτητών.
Οι φτωχοί φοιτητές αντιμετωπίζονται και πάλι ως μέσο, από το οποίο το κράτος μπορεί να αποκομίσει κέρδη. Η ανταπόδοση στην «προσφορά» του κράτους απ’ την πλευρά των «ευεργετούμενων» φοιτητών είναι η προσφορά τσάμπα εργασίας μέχρι και σαράντα ώρες μηνιαίως στα πανεπιστήμια. Οσον αφορά δε τα άτοκα δάνεια, αυτά θα επιστρέφονται από τον φοιτητή, 5 χρόνια μετά την άσκηση του επαγγέλματος και σε κάθε περίπτωση 15 χρόνια από τη λήψη του δανείου. Η διάταξη παραμένει η ίδια με αυτή του Προσχεδίου.
♦ Ανώτατη διάρκεια φοίτησης
Η διάταξη αυτή του Προσχεδίου ήταν ένα από τα φαρμακερά αγκάθια που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών. Αυτή, όπως και το άσυλο ήταν από τα κυριότερα σημεία αιχμής που πυροδότησε το μεγαλειώδες κίνημα του περασμένου καλοκαιριού, ενώ και τώρα εξακολουθεί να αποτελεί αιτία πολέμου. Πονηρός ο Γιωργάκης κάλεσε την κυβέρνηση να παραπέμψει την ρύθμιση στους Εσωτερικούς Κανονισμούς για να κρυφτούν οι προθέσεις και να αποφευχθεί (;) η σύγκρουση.
Η κυβέρνηση, όμως, αγνόησε τη φιλική συμβουλή του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και επέβαλε και στο Νομοσχέδιο τη σχετική διάταξη, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις πιο «φιλικές» για τους νεοεισερχόμενους στα πανεπιστήμια και περισσότερο «εχθρικές» για τους ήδη φοιτούντες.
Συγκεκριμένα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης στις προπτυχιακές σπουδές ορίζεται να είναι 2ν, από 1,5ν που ήταν στο Προσχέδιο (όπου ν ο κανονικός χρόνος σπουδών που απαιτείται για κάθε σχολή) για τους φοιτητές που θα εγγραφούν στα Πανεπιστήμια μετά την ψήφιση του νόμου. Αυτή ήταν και η μοναδική «παραχώρηση» της κυβέρνησης.
Η διάταξη παραμένει ίδια για τους φοιτητές που είναι ήδη μέσα στο Πανεπιστήμιο. Δηλαδή, σε περίπτωση που δεν έχουν συμπληρώσει τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων, που απαιτούνται για την λήψη του πτυχίου, μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους μέχρι τη συμπλήρωση του ελάχιστου αυτού αριθμού εξαμήνων και για 5 επιλέον ακαδημαϊκά έτη. Η ρύθμιση αυτή, σε συνδυασμό με την τροποποίηση της προηγούμενης για τους νεοεισερχόμενους φοιτητές, μειώνει τα «δώρα» της κυβέρνησης προς τους ήδη φοιτούντες, που ήταν πιο «πλούσια» στο Προσχέδιο.
Τα «δώρα» περιορίζονται στον ένα χρόνο επιπλέον (απο 3 του προσχεδίου) γι’ αυτούς που φοιτούν σε σχολές τετραετούς διάρκειας φοίτησης, σε σύγκριση με τους νεοεισερχόμενους ενώ εξισώνονται στους φοιτητές πενταετούς φοίτησης (από 2,5 επιπλέον έτη που έδινε το προσχέδιο) και αφαιρούνται από τους φοιτητές εξαετούς φοίτησης, αφού μειώνεται κατά 1 έτος, σε σύγκριση με τους νεοεισερχόμενους, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης (το Προσχέδιο τους έδινε 2 έτη παραπάνω). Οι φοιτητές που είναι τώρα εγγεγραμμένοι στα ΑΕΙ και έχουν ήδη συμπληρώσει τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για το πτυχίο, μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους για 5 ακόμη έτη.
Η κυβέρνηση επείγεται να ξεκαθαρίσει από τώρα τα μητρώα και να πετάξει πυξ-λαξ από το Πανεπιστήμιο τους φοιτητές που κατά την έναρξη της ισχύος του νόμου, έχουν ήδη υπερβεί τα παραπάνω όρια φοίτησης. Γι’ αυτό προσέθεσε στο Νομοσχέδιο τη διατύπωση, σύμφωνα με την οποία θα κληθούν εγγράφως από τα οικεία ΑΕΙ, να δηλώσουν εγγράφως εάν επιθυμούν τη συνέχιση των σπουδών τους. Σε περίπτωση καταφατικής δήλωσης, θα τους δίνεται παράταση για 5 ακόμη ακαδημαϊκά έτη, ενώ διαφορετικά θα διαγράφονται άμεσα από τα ΑΕΙ.
Πλαφόν, όμως, έβαλε το υπουργείο Παιδείας και στους φοιτητές που θα μπουν από τούδε και στο εξής στο Πανεπιστήμιο, σε περίπτωση που αυτοί επιθυμούν να διακόψουν (με έγγραφη αίτηση) τις σπουδές τους. Το Προσχέδιο προέβλεπε ότι ο χρόνος διακοπής ήταν για όσα εξάμηνα συνεχόμενα ή μη αυτοί επιθυμούν, ενώ τώρα, το Νομοσχέδιο ορίζει ότι αυτά δεν μπορεί να είναι περισσότερα από τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για την λήψη του πτυχίου.
Ολες αυτές οι πρόνοιες πρέπει να «διαβαστούν» σε συνδυασμό με τις παρακάτω ρυθμίσεις για τα υποχρεωτικά και προαπαιτούμενα μαθήματα, που παραμένουν ίδιες όπως και στο Προσχέδιο. Ο συνδυασμός των δυο θα δημιουργήσει στρατιές «λιμναζόντων» φοιτητών που θα κινδυνεύουν να διαγραφούν από το Πανεπιστήμιο.
Ανάλογο πρόβλημα θα δημιουργηθεί στους ήδη φοιτούντες, αφού οι «αλυσίδες μαθημάτων» ισχύουν σε πολλές σχολές. Με όλες αυτές τις ρυθμίσεις, η κυβέρνηση στοχεύει στο να στείλει ένα τρομοκρατικό μήνυμα στην νεολαία. Προειδοποιεί ότι θέλει μια νεολαία υποταγμένη, φοβισμένη και όχι μια νεολαία «ανήσυχη» που αμφισβητεί, πολιτικοποιείται και αντιστέκεται. Η σιγή νεκροταφείου ταιριάζει στο Πανεπιστήμιο-επιχείρηση.
Σκοπεύει να ανακόψει την τάση της ελληνικής εργαζόμενης κοινωνίας για πανεπιστημιακή μόρφωση και αυτό το δρομολογεί και από «τα κάτω» με τη βάση του 10.
Σκοπεύει να κατοχυρώσει στην πράξη την κατεύθυνση της Μπολόνια, ότι ο πρώτος κύκλος σπουδών, που θα αφορά τη συντριπτική πλειοψηφία, θα προσφέρει γνώσεις ευέλικτες μιας χρήσης, που θα προσαρμόζονται στις εκάστοτε ανάγκες της αγοράς, που γρήγορα θα αποχτιούνται και γρήγορα θα χάνονται, και επομένως η παραμονή σ’ αυτόν τον κύκλο, πέραν του προβλεπόμενου ορίου δεν έχει νόημα. Σκοπεύει να μειώσει ακόμα παραπέρα την κρατική χρηματοδότηση, με κριτήριο τον αριθμό των «ενεργώς φοιτούντων φοιτητών», σύμφωνα και με το προεκλογικό της πρόγραμμα.
♦ Διανομή συγγραμμάτων
Στο σημείο αυτό, φανερή είναι η προσπάθεια να στρογγυλευτούν οι οξείες εκφράσεις, ώστε να αποφευχθούν οι αντιδράσεις και να διατηρηθεί αναλλοίωτη η ουσία, της σταδιακής δηλαδή κατάργησης των δωρεάν συγγραμμάτων. Η «δυνατότητα» δωρεάν προμήθειας αριθμού συγγραμμάτων έφυγε γιατί προκαλούσε άγρια και στη θέση της μπήκε «το δικαίωμα». Ομως και πάλι έωλος παραμένει «ο τρόπος» (υπήρχε και στο Προσχέδιο) με τον οποίο ο φοιτητής θα προμηθεύεται δωρεάν ένα σύγγραμμα για κάθε υποχρεωτικό και επιλεγόμενο μάθημα και θα καθοριστεί στο μέλλον με προεδρικό διάταγμα. Ετσι μπορούμε να πιθανολογήσουμε ότι αυτός -«ο τρόπος»- μπορεί να μην είναι τελικά βιβλίο, αλλά π.χ. ηλεκτρονική μορφή, ή δανεισμός από βιβλιοθήκη κ.λ.π.
Η διάταξη περιορίζει επίσης αυτόματα τον αριθμό των δωρεάν συγγραμμάτων σε αυτόν των υποχρεωτικών και επιλεγόμενων μαθημάτων. Συνεπώς, το ερώτημα παραμένει ανοιχτό για τα επιπλέον συγγράμματα που θα θεωρούνται απαραίτητα για ένα μάθημα. Η απάντηση -φυσικά- είναι απλή και εύκολη: Θα τα αγοράζει ο ίδιος ο φοιτητής!
Τα συγγράμματα θα επιλέγονται από κατάλογο συγγραμμάτων που θα συντάσσουν οι Γενικές Συνελεύσεις των Τμημάτων των ΑΕΙ. Η αρχική διατύπωση του Προσχεδίου για Εθνικό Κατάλογο που θα συνέτασε το ΣΑΠΕ, «έφυγε», για να δοθεί η αίσθηση άλλης μιας ψεύτικης ελευθερίας.
Με το άρθρο αυτό (άρθρο 15) είναι σαφές ότι προαλείφεται η σταδιακή κατάργηση της δωρεάν διανομής συγγραμμάτων, ρύθμιση που θα πλήξει ιδιαίτερα τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
♦ Διάρκεια εξαμήνων-εξεταστικών περιόδων
Και εδώ στρογγυλεύτηκαν οι εκφράσεις για να κρυφτεί η εκδικητική μανία της κυβέρνησης απέναντι στις καταλήψεις και τις μακροχρόνιες απεργίες. Η πρόβλεψη του Προσχεδίου ότι «το εξάμηνο δεν μπορεί να αναπληρωθεί με κανέναν τρόπο» εάν δεν συμπληρωθεί ο ελάχιστος αριθμός διδακτικών εβδομάδων (13 τουλάχιστον) έδωσε τη θέση της στη διατύπωση ότι «εάν δεν συμπληρωθεί ο ελάχιστος αριθμός διδακτικών βδομάδων και πιστωτικών μονάδων σε κάποιο μάθημα, τότε το μάθημα αυτό θεωρείται ως μη διδαχθέν και δεν επιτρέπεται η εξέτασή του». Μάλιστα, το Νομοσχέδιο περιέχει πρόβλεψη και για τους καθηγητές που δεν θα υπακούσουν και θα κάνουν -παρόλες π.χ. τις κινητοποιήσεις-εξετάσεις. Ορίζει, λοιπόν, ότι «σε περίπτωση εξέτασης μη διδαχθέντος μαθήματος, κατά την έννοια του προηγούμενου εδαφίου, η εξέταση αυτή είναι άκυρη και ο βαθμός δεν υπόλογίζεται για τη λήψη του πτυχίου». Οχι Γιάννης, Γιαννάκης δηλαδή.
Το Νομοσχέδιο περιορίζει επίσης σε 2 τις εβδομάδες που μπορεί να παραταθεί η διάρκεια του εξαμήνου προκειμένου να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος ελάχιστος χρόνος (4 στο Προσχέδιο).
Και ακυρώνει βεβαίως -όπως και το Προσχέδιο- τη δυνατότητα διπλής εξεταστικής, υιοθετώντας μια πιο «κόσμια» έκφραση, που όμως αφήνει άθιχτο το αποτέλεσμα, αφού ορίζει πως «κάθε μάθημα εξετάζεται στο τέλος του εξαμήνου στο οποίο διδάχθηκε και επιπλέον στην εξεταστική περίοδο του Σεπτεμβρίου».
Κατά τα άλλα, το Νομοσχέδιο διατηρεί ανέπαφη τη διάταξη για την εκλογή των αρχών διοίκησης των ΑΕΙ (από το σύνολο των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών), κουνώντας τη θριαμβευτικά ως τρόπαιο της νίκης «κατά κράτος» της διαπλοκής!
Εδώ, βέβαια, γελάμε.
