Δέκα ώρες συζήτησης στη διάρκεια των οποίων στελέχη και βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ επαναλάμβαναν τα ίδια και τα ίδια ήταν αρκετές για να «ξεπετάξουν» το άρθρο 16 του Συντάγματος, συμφωνώντας ότι πρέπει να αναθεωρηθεί σε τρόπο ώστε να επιτρέπει την ίδρυση «μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων» (αυτή είναι η politically correct ονομασία των ιδιωτικών πανεπιστημίων). Από την αρχή της συζήτησης κατέστη σαφής η συμφωνία που είχε γίνει στο παρασκήνιο: Θα μείνουμε εδώ όσες ώρες χρειαστεί, μέχρι να τελειώσουν όλοι οι ομιλητές, ξεκαθάρισε ο πρόεδρος της Επιτροπής. Δεν είχαν καμιά όρεξη να συνεχίσουν και την επόμενη εβδομάδα και να συζητούν και πάλι περικυκλωμένοι από διαδηλωτές.
Εκπληκτική ήταν επίσης η προκλητική περιφρόνηση των βουλευτών και των δύο κομμάτων προς όλους όσοι αντιδρούν στην αναθεώρηση του άρθρου 16. Λες και δεν συγκλονιζόταν η Ελλάδα από μαζικές διαδηλώσεις σε όλες σχεδόν τις πρωτεύουσες των νομών. Οταν μάλιστα ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Περισσού Α. Σκυλλάκος ξεκίνησε την τοποθέτησή του με αναφορές στις κινητοποιήσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας και κοινωνικών φορέων, πετάχτηκε ο Πάγκαλος και τον διέκοψε με το γνωστό του ύφος: «Γιατί το λέτε; Για να μας φοβίσετε;»! Πήγε να συνεχίσει ο Σκυλλάκος και ο Πάγκαλος τον ξαναδιέκοψε: «Οι βουλευτές δεν έχουν ανάγκη να τους πρακτορεύσετε, κύριε Σκυλλάκο»! Χρειάστηκε η παρέμβαση του προέδρου της επιτροπής για να ηρεμήσει. Αργότερα, όταν βουλευτής του ΣΥΝ (με τη σύμφωνη γνώμη και βουλευτή του ΚΚΕ) ζήτησε να γίνει δεκτή αντιπροσωπεία της ΠΟΣΔΕΠ, που ζητούσε ακρόαση από την επιτροπή, ο πρόεδρος την παρέπεμψε στο γραφείο της προέδρου της Βουλής και ο γνωστός Ιωαννίδης φώναξε ειρωνικά: «Εντάξει, γράφτηκε στα πρακτικά».
Συνεδρίασαν, λοιπόν, εν γνώσει τους ότι δεν έχουν καμιά λαϊκή υποστήριξη και κινήθηκαν με τη λογική «αποφασίζομεν και διατάσσομεν». Ορισμένοι δεν δίστασαν να τα βάλουν με το κίνημα, με συκοφαντικά υπονοούμενα για συντεχνίες και υποκινούμενους. Σαν τον Απ. Φωτιάδη του ΠΑΣΟΚ που μίλησε για «ανούσια συνθήματα στο πεζοδρόμιο».
Οι Πασόκοι κατέβαλαν φιλότιμη προσπάθεια να πείσουν ότι η πρότασή τους είναι διαφορετική απ’ αυτή της ΝΔ. Οσο πιο κομψά μπορούσε ο Παυλόπουλος τους πήρε στο ψιλό: «Ποτέ δεν άκουσα από αγορητή σ’ αυτό το βήμα τόσα πολλά προσχηματικά “όχι” στην αρχή, για να καταλήξει σ’ ένα αυτονόητο “ναι” στο τέλος». Αυτός ήταν ο Χρυσοχοΐδης, εισηγητής του ΠΑΣΟΚ, που βλέποντας ότι τα επιχειρήματα περί διαφορετικών απόψεων δεν του βγαίνουν, είπε το μεγαλοφυές: «Χαιρόμαστε που η ΝΔ υιοθετεί πλέον τις θέσεις μας και σύρεται τόσο στη λογική των μη κρατικών όσο και στη λογική της παροχής εγγυήσεων»! Με άλλα λόγια, δικαίωσε πλήρως τον Παυλόπουλο (και τους άλλους ομιλητές της ΝΔ, που ακολούθησαν), ο οποίος αμέσως μετά είπε, χωρίς ουδείς Πασόκος να τον διαψεύσει: «Οπως θα δείτε, στην ουσία τα δυο μεγαλύτερα σε εκλογική δύναμη κόμματα συμφωνούν στο αντικείμενο της αναθεώρησης του άρθρου 16. Θα έλεγα μάλιστα ότι, εάν κοιτάξετε τις προτάσεις, ουσιαστικά δεν διαφέρουν. Θα μπορούσε να είναι κοινή η πρόταση η οποία έχει υποβληθεί».
Πράγματι, αν διαβάσει κανείς όλες τις τοποθετήσεις (σας διαβεβαιώνουμε ότι σπαταλήσαμε ώρες για να διαβάσουμε τις 405 σελίδες των απομαγνητοφωνημένων πρακτικών) θα δει ότι όλοι επαναλαμβάνουν τα ίδια τετριμμένα επιχειρήματα. Με τη διαφορά ότι οι μεν Πασόκοι προσπαθούσαν να τα παρουσιάσουν ως δικές τους ιδέες στις οποίες προσχώρησε η ΝΔ, οι δε Νεοδημοκράτες (αντιλαμβανόμενοι την ανάγκη που έχουν οι συνάδελφοί τους της αντιπολίτευσης) απέφευγαν κάθε πρόκληση και τόνιζαν τα κοινά σημεία. Ακόμη και ο Μαγγίνας, ο πιο οξύς από τους κυβερνητικούς βουλευτές, ξεκίνησε την ομιλία του με έναν ύμνο στον Πάγκαλο: «Κύριε πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μετά την αγόρευση Πάγκαλου, νομίζω ότι περιττεύει κάθε επιχειρηματολογία. Είπε αλήθειες ο κύριος συνάδελφος, με τις οποίες πρέπει να συμφωνήσει κανείς».
Τι είχε πει ο Πάγκαλος; Με το θρασύ του ύφος είχε περάσει σε μια κατά μέτωπο επίθεση ενάντια στους διδάσκοντες στα ΑΕΙ και το φοιτητικό κίνημα, τους οποίους παρουσίασε σαν μια συμμορία η οποία παρασιτεί σε βάρος της κοινωνίας και αντιδρά γιατί θέλει να διατηρήσει τα προνόμιά της. Εφτασε μάλιστα να ζητήσει τη διάλυση των φοιτητικών παρατάξεων και τη διεξαγωγή εκλογών με ενιαίο ψηφοδέλτιο!
Ο Πάγκαλος άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και ακολούθησαν πολλοί άλλοι, Πασόκοι και Νεοδημοκράτες. Ολοι αυτοί ανακάλυψαν ξαφνικά τον… κομματισμό στα πανεπιστήμια. Λες και δεν είναι αυτοί που διαθέτουν τους κομματικούς στρατούς στα πανεπιστήμια και προσπαθούν να εκφυλίσουν κάθε διαδικασία κινήματος. Στην πραγματικότητα δεν τους ενοχλούν οι δικοί τους κομματικοί στρατοί, που αλωνίζουν στο πανεπιστήμιο και λειτουργούν ως μηχανισμοί διαφθοράς, ευνοιοκρατίας και ρουσφετιού, αλλά οι πραγματικά κινηματικές διαδικασίες που αναπτύσσονται σε περιόδους αγώνων, όπως συμβαίνει και τους τελευταίους μήνες. Τότε που η μάζα των φοιτητών ξυπνά από το λήθαργο και αρχίζει και αναζητά ένα πραγματικά διεκδικητικό κίνημα.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα τρεις διαφωνούντες του ΠΑΣΟΚ επέλεξαν να παίξουν το ρόλο του Πόντιου Πιλάτου. Ηπιοι τόνοι, καμιά κριτική στο κόμμα τους, καταγραφή της διαφοροποίησής τους χωρίς καμιά αναφορά στο φοιτητικό κίνημα ή στους θεσμικούς φορείς που διαφωνούν. Για την ακρίβεια, επί της ουσίας διαφωνία κατέθεσε μόνο ο Κοσμίδης, μυστικοσύμβουλος του Σημίτη. Ο Βενιζέλος συμφώνησε πλήρως με την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για αναθεώρηση του άρθρου 16 και απλώς προέκρινε την τακτική των 151 ψήφων τώρα και των 180 στην επόμενη (αναθεωρητική) Βουλή. Ο Λοβέρδος υπήρξε κάπως πιο οξύς, αλλά κι αυτός δεν διαφοροποιήθηκε από την πρόταση του ΠΑΣΟΚ.
Ειπώθηκαν πολλά ακόμη, αλλά επί της ουσίας δεν αρθρώθηκε κανένας πειστικός αντίλογος σε όσους αντιτίθενται στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και φέρουν επιχειρήματα γι’ αυτό. Σημειώνουμε μόνο τη ζέση των νεοδημοκρατών υπέρ της άμεσης προώθησης του νόμου-πλαισίου. Εχουν πάρει αέρα από τη συναίνεση που διαμορφώθηκε στη Βουλή και πιστεύουν ότι μπορούν να καθαρίσουν μια κι έξω.
♦ Οι επόμενοι σταθμοί της αναθεωρητικής διαδικασίας
– 10 Φλεβάρη: Ολοκλήρωση των συζητήσεων στην Επιτροπή.
– 15 Φλεβάρη: Εναρξη της συζήτησης στην Ολομέλεια, που θα πάρει πέντε με έξι συνεδριάσεις.
– 22 με 28 Φλεβάρη: Πρώτη ψηφοφορία στην Ολομέλεια.
– 22 με 28 Μάρτη: Δεύτερη (τελική) ψηφοφορία
