Μέρες τώρα, ο ακροδεξιός τηλεπλασιέ-τηλεμαϊντανός-υπουργός Ανάπτυξης της κυβέρνησης Μητσοτάκη, διαφημίζει το «καλάθι του νοικοκυριού», με την αμέριστη βοήθεια των ραδιοτηλεοπτικών Μέσων, που του κάνουν τάχα δύσκολες ερωτήσεις και του δίνουν το χρόνο να μονολογεί ακατάπαυστα, διαστρέφοντας την αλήθεια, όπως τόσα χρόνια κάνει ως τηλεπλασιέ, πουλώντας από σαβουροβιβλία μέχρι… θαυματουργά νανογιλέκα.
Σήμερα ήταν η D-day και ο ακροδεξιός τηλεπλασιέ-τηλεμαϊντανός-υπουργός Ανάπτυξης θα την τιμούσε με το δικό του γκεμπελίστικο τρόπο. Ανακοίνωσε από χθες ότι θα πάρει την ακολουθία του και θα επισκεφθεί «όλες τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ» για να δει «τι καλάθι παρουσίασε η κάθε αλυσίδα». Οπως είπε, «αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να δούμε αν οι αλυσίδες, οι παραγωγοί και οι βιομηχανίες τροφίμων θα τιμήσουν τη συμφωνία τους και θα κάνουν το παν για να παρουσιάσουν ένα καλάθι με 51 κατηγορίες προιόντων που θα μπορεί ο ευάλωτος συμπολίτης μας να το αγοράζει». Διάλεξε εννιά μαγαζιά (όλα στα βόρεια προάστια: Μαρούσι, Μελίσσια, Βριλήσσια, Χαλάνδρι, που είναι και η εκλογική του περιφέρεια) και κάλεσε τις κάμερες να τον απαθανατίσουν επί το έργον. Κι επειδή την τέχνη του πλασιέ την κατέχει καλά, διαφήμισε την πραμάτεια συγκεκριμένης αλυσίδας μπροστά στις κάμερες: «Διαπιστώνουμε ότι οι αλυσίδες έχουν προσφέρει σημαντικά χαμηλότερες τιμές σε κρίσιμα είδη. Βρήκαμε φρέσκο γάλα με 1,12, βρήκαμε μακαρόνια με 0,62, βρήκαμε ζάχαρη με 0,94, γενικά βρήκαμε πολύ καλές προσφορές».
Θα μπορούσαμε να του πούμε ότι τα μακαρόνια με 0,62, τόσο τα πουλάει εδώ και καιρό η συγκεκριμένη αλυσίδα (πριν από κάποιους μήνες είχαν 0,48). Οτι το γάλα ιδιωτικής ετικέτας της συγκεκριμένης αλυσίδας, που το βρήκε 1,12 και πανηγυρίζει, πριν από ένα μήνα είχε 0,94. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα προϊόντα που έβαλε στο «καλάθι». Θα μπορούσαμε να του αντιτείνουμε πως άλλη αλυσίδα έχει βάλει στο «καλάθι» φέτα με 14,85 το κιλό (!), ξεπερνώντας τη δική μας πρόβλεψη ότι η φέτα βαδίζει ολοταχώς προς τα 14 ευρώ το κιλό. Δε θα παίξουμε, όμως, το παιχνίδι του, αλλά θα πάμε στην ουσία. Αλλωστε, τα λαϊκά νοικοκυριά και ειδικά τα νοικοκυριά των μισθοσυντήρητων και των συνταξιούχων παίζουν στα δάχτυλα τις τιμές στα είδη πρώτης ανάγκης και κανένας τηλεπλασιέ-υπουργός δεν μπορεί να κοροϊδέψει τον κόσμο που «μετράει και τη δεκάρα».
Ποιο έργο πήγε να κάνει ο Γεωργιάδης με την ακολουθία του; Του ελέγχου. Ποιου ελέγχου; Αν οι αλυσίδες έφτιαξαν το «καλάθι». Λες και υπήρχε περίπτωση να μην το φτιάξουν! Τηλεοπτική λεζάντα στον εαυτό του και στις αλυσίδες θέλησε να κάνει. Γιατί έλεγχο επί των τιμών δεν δικαιούται να κάνει και τον αποποιείται μετά βδελυγμίας. Τι διάολο εραστής της «ελεύθερης αγοράς» και σφοδρός πολέμιος του «κρατισμού» θα ήταν, αν έκανε ελέγχους στις τιμές;
Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτό, για να ξετυλίξουμε το κουβάρι της μεγάλης απάτης και να φτάσουμε στο βάθος της.
Το ξεμασκάρεμα ενός κοινού απατεώνα
Χθες, ο ακροδεξιός τηλεπλασιέ-τηλεμαϊντανός-υπουργός Ανάπτυξης εμφανίστηκε στο πρωινάδικο του Παπαδάκη στον ΑΝΤ1, για να διαφημίσει τις μεγάλες επιτυχίες του σε όλους τους τομείς (τα ίδια ακριβώς είπε λίγο αργότερα και σε μια εκδήλωση καπιταλιστών) και να προμοτάρει το «καλάθι του νοικοκυριού». Με τη γνωστή του λογοδιάρροια ισχυρίστηκε αρχικά ότι δε θα δεχτεί να έχουν βάλει οι αλυσίδες ένα προϊόν στο «καλάθι» με τιμή ίση ή μικρότερη από την τιμή της 3ης Οκτώβρη (τότε που έκαναν τη «συμφωνία κυρίων») και δίπλα να έχουν ομοειδή προϊόντα που θα τα έχουν ανατιμήσει. Αυτό θα ήταν ένα λογιστικό τρικ, είπε. Δηλαδή, άφησε να εννοηθεί ότι δε θα υπάρξουν ανατιμήσεις σε όλα τα είδη πρώτης ανάγκης και όχι μόνο σ’ αυτά που θα μπουν στο «καλάθι».
«Εάν δεν είναι (σσ. ίδιες ή μικρότερες οι τιμές σε σχέση με τις 3 Οκτώβρη) θα επιβάλλετε πρόστιμο;», τον ρώτησε ο Παπαδάκης. Και ο ακροδεξιός τηλεπλασιέ-τηλεμαϊντανός-υπουργός Ανάπτυξης ξεμασκαρεύτηκε: «Ενα λεπτό… Το πρόστιμο μπαίνει στο πλαφόν του περιθωρίου κέρδους. Δεν αλλάζει αυτό για το καλάθι. Εγώ δεν μπορώ να επιβάλω σε κάποιον να πουλάει με ζημία»!
Ο Παπαδάκης και η παρέα του δεν τον έπιασαν να τον κάνουν με τα κρεμμυδάκια. Να του πουν: «μα εσύ πριν από μισό λεπτό μας έλεγες ότι δεν θα επιτρέψεις να γίνουν πουθενά ανατιμήσεις, όχι μόνο στο “καλάθι“, τι μας λες τώρα;». Τον άφησαν να πάει την κασέτα fast forward και να μιλάει μόνο για το «καλάθι», παραμυθιάζοντας τον κόσμο. Και στο τέλος μιλούσαν σαν φιλαράκια για το πώς… έριξε τη μπάκα του.
Δείτε το βίντεο από το 6:40 μέχρι το 10:14.
Από το ξεμασκάρεμα του Γεωργιάδη κρατάμε δυο στοιχεία. Την αναφορά σε κάποιο «πλαφόν του περιθωρίου κέρδους» και την αναφορά σε «πώληση με ζημία». Θα τα δούμε και τα δύο αναλυτικά παρακάτω, αφού πρώτα ξεμπερδέψουμε με την απάτη του «καλαθιού».
Αν δεν ήταν απάτη, θα μιλούσαμε για τη μεγάλη μπαρούφα
Το «καλάθι του νοικοκυριού» θεσπίστηκε με την εξής ρύθμιση του Νόμου 4986/2022 (204Α/28.10.2022):
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’
ΛΟΙΠΕΣ ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Αρθρο 87
Παρατηρητήριο τιμών προϊόντων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση των νοικοκυριών – «Καλάθι του νοικοκυριού»
- Oι επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων και άλλων προϊόντων που ασκούν δραστηριότητες λιανικής πώλησης («super markets»), των οποίων ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει τα ενενήντα εκατομμύρια (90.000.000) ευρώ ετησίως, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαχειριστικής περιόδου, αποστέλλουν στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, κατάλογο καταναλωτικών προϊόντων («καλάθι του νοικοκυριού») που είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση.
- Ειδικότερα, οι υπόχρεοι της παρ. 1 εντάσσουν ένα (1) τουλάχιστον προϊόν από κάθε κατηγορία προϊόντων που περιλαμβάνεται στο καλάθι του νοικοκυριού και το διαθέτουν σε προσιτή τιμή, ιδίως συγκριτικά με τα υπόλοιπα προϊόντα της ίδιας κατηγορίας, ενημερώνοντας τους καταναλωτές, που προσέρχονται στα φυσικά ή ψηφιακά καταστήματά τους, ως προς τη σύνθεση του «καλαθιού του νοικοκυριού» που προτείνουν. Η ενημέρωση αυτή γίνεται με κάθε πρόσφορό μέσο, ιδίως με λίστες, φυλλάδια και ειδική σήμανση επί των προϊόντων ή του χώρου πώλησής τους.
- Ο κατάλογος των προϊόντων που συμμετέχουν στο «καλάθι του νοικοκυριού» και οι τιμές τους διαμορφώνονται ελεύθερα από τις επιχειρήσεις, τηρουμένου του άρθρου 58 του ν. 4818/2021 (Α’ 124), περί αθέμιτης κερδοφορίας. Τα προϊόντα που εντάσσονται στο «καλάθι του νοικοκυριού» ελέγχονται, κατά προτεραιότητα, από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές ως προς τη συμμόρφωση με την ανωτέρω διάταξη. Τα προϊόντα του καταλόγου μπορούν να διαφοροποιούνται κάθε φορά που αποστέλλεται από τους υπόχρεους νέος κατάλογος προς το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
- Κατάλογο προϊόντων που εντάσσονται στο «καλάθι του νοικοκυριού» μπορούν να αποστέλλουν και επιχειρήσεις που δεν εντάσσονται στους υπόχρεους της παρ. 1. Οι ως άνω επιχειρήσεις, εφόσον αποστείλουν κατάλογο προϊόντων, καθίστανται υπόχρεοι τήρησης του παρόντος μέχρι τη λήξη της ισχύος του, και ελέγχονται, κατά προτεραιότητα, από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές ως προς τη συμμόρφωσή τους με το άρθρο 58 του ν. 4818/2021 περί αθέμιτης κερδοφορίας.
- Η μη αποστολή καταλόγου προϊόντων ή η ελλιπής αποστολή καταλόγου προϊόντων από τους υπόχρεους τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο ύψους πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης αποστολής πλήρους καταλόγου.
- Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων καθορίζονται οι κατηγορίες των προϊόντων που εντάσσονται στο «καλάθι του νοικοκυριού», η συχνότητα αποστολής του καταλόγου προϊόντων από τους υπόχρεους, οι αρμόδιες για την επιβολή των κυρώσεων της παρ. 5 αρχές, η διαδικασία ελέγχων, η διαδικασία είσπραξης των προστίμων και κάθε άλλο ειδικότερο ζήτημα που αφορά στην εφαρμογή του παρόντος.
- Το παρόν ισχύει μέχρι την 31η Μαρτίου 2023.
Προσέξτε τα σημεία που έχουμε βάλει έμφαση. Οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ (με τζίρο πάνω από 90 εκατ. ευρώ το χρόνο) υποχρεούνται μόνο να φτιάξουν «καλάθι». Τα προϊόντα που θα βάλουν και τις τιμές τους τα καθορίζουν οι ίδιες οι αλυσίδες, χωρίς καμιά δέσμευση. Επομένως, έλεγε ψέματα ο Γεωργιάδης στον Παπαδάκη, όταν έλεγε πως θα ελέγξει αν οι τιμές στα προϊόντα του «καλαθιού» θα είναι ίσες ή μικρότερες με τις τιμές στις 3 Οκτώβρη. Η νομοθετική του ρύθμιση δεν προβλέπει τέτοιου τύπου έλεγχο.
Βέβαια, οι μεγάλες αλυσίδες, για δικούς τους διαφημιστικούς λόγους, θα δείξουν τον πρώτο καιρό μια κάποια «αυτοσυγκράτηση». Μετά, θα κάνουν το παιχνίδι τους.
Με μια ματιά που ρίξαμε σήμερα, πρώτη μέρα του «καλαθιού», είδαμε ότι οι δύο μεγαλύτερες αλυσίδες (Σκλαβενίτης και ΑΒ) έχουν τιγκάρει το «καλάθι» με δικά τους προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Και οι μικρότερες αλυσίδες, όσα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας διαθέτουν τα έχουν βάλει στο «καλάθι». Αυτά τα προϊόντα, όμως, πωλούνται πάντοτε σε χαμηλότερες τιμές και χρησιμοποιούνται σαν κράχτες από τις αλυσίδες. Συνήθως αφήνουν σ’ αυτά τα προϊόντα για αρκετό καιρό την ίδια τιμή, που είναι πάντοτε χαμηλότερη από το πιο φτηνό «επώνυμο» προϊόν. Επομένως, με το «καλάθι» οι αλυσίδες κερδίζουν τζάμπα διαφήμιση για τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, χωρίς καμιά υποχρέωση να μην αυξήσουν τις τιμές (πώς το είπε ο ακροδεξιός Γεωργιάδης; «Εγώ δεν μπορώ να επιβάλω σε κάποιον να πουλάει με ζημία»)!
Η αλλαγή των προϊόντων του «καλαθιού» σε εβδομαδιαία βάση (όπως ακριβώς αλλάζουν τα φυλλάδια με τις προσφορές που κάνει κάθε αλυσίδα) είναι ο καλύτερος τρόπος για να χαθούν τα ίχνη των ανατιμήσεων. Ας πούμε ότι αυτή τη βδομάδα μια αλυσίδα βάζει ένα προΐόν στο «καλάθι» με τιμή 10 ευρώ (έχοντας συνεννοηθεί με την εταιρία παραγωγής ή εισαγωγής και εισπράττοντας το γνωστό νταβατζιλίκι για την «προβολή»). Την επόμενη εβδομάδα το βγάζει από το «καλάθι» και το πουλά 11 ευρώ (αύξηση 10%). Μετά από δυο βδομάδες το ξαναβάζει στο «καλάθι» στα 11 ευρώ. Η διαδικασία είναι απολύτως νόμιμη, ενώ λίγοι καταναλωτές θα θυμούνται ότι πριν από κάποιες εβδομάδες το προϊόν πουλιόταν φθηνότερο κατά 10%. Επειδή μάλιστα οι αυξήσεις στα σούπερ μάρκετ παίζουν σε επίπεδο λεπτών, σιγά μη θυμάται όλος ο κόσμος ότι ένα πακέτο φρυγανιές που είχε 0,62 ανατιμήθηκε σε 0,68. Και όμως, αυτή είναι μια ανατίμηση 10%!
Κι εν πάση περιπτώσει, ακόμη κι αν ο κόσμος θυμάται τις τιμές, έχει συνηθίσει πια στις συνεχείς ανατιμήσεις. Και δεν έχει και καμιά δυνατότητα άμυνας. Δεν μπορεί να καταγγείλει ότι προϊόν του «καλαθιού» ανατιμήθηκε, αφού η ανατίμηση δεν απαγορεύεται.
Το περιβόητο «καλάθι του νοικοκυριού», λοιπόν, είναι εξ ορισμού μια απάτη. Ενα διαφημιστικό κόλπο προς όφελος των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, χωρίς καμιά δέσμευση ότι δε θα γίνουν ανατιμήσεις. Απλά, με το κόλπο της εβδομαδιαίας εναλλαγής, τα προϊόντα θα βγαίνουν από το «καλάθι», θα ανατιμώνται και ενδεχομένως θα επιστρέφουν ανατιμημένα ή δε θα επιστρέφουν αλλά θα αντικαθίστανται από ομοειδή προϊόντα, τα οποία θα μπαίνουν για πρώτη φορά στο «καλάθι», αφού προηγουμένως ανατιμηθούν.
Το πλαφόν… της κερδοσκοπίας
«Το πρόστιμο μπαίνει στο πλαφόν του περιθωρίου κέρδους», είπε ο Γεωργιάδης στον Παπαδάκη. Τι εννοεί; Οχι ότι δεν πρέπει να γίνονται ανατιμήσεις, αλλά ότι δεν πρέπει να γίνονται ανατιμήσεις πάνω από ένα πλαφόν στο περιθώριο κέρδους. Ας δούμε αναλυτικά τι εννοεί.
Καταρχάς, ο όρος πλαφόν δεν υπάρχει πουθενά στη σχετική νομοθεσία. Τον χρησιμοποιεί, όμως, ο ακροδεξιός τηλεπλασιέ-τηλεμαϊντανός-υπουργός, γιατί είναι πιασάρικος. Ο κόσμος νομίζει πως έχει μπει πλαφόν στις τιμές και πως οι… άγρυπνοι φρουροί της περιβόητης ΔΙΜΕΑ (Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς) τριγυρίζουν ακούραστα στην αγορά, ελέγχουν και ρίχνουν πρόστιμα. Ελάχιστους ελέγχους κάνει η ΔΙΜΕΑ, όμως το μείζον εν προκειμένω δεν είναι ο αριθμός των ελέγχων, αλλά ο ίδιος ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας του πλαφόν. Δηλαδή, και οι καπιταλιστές που είναι απολύτως νόμιμοι (αυτό είναι ανέκδοτο, βέβαια) κι αυτοί κερδοσκοπούν, νομίμως.
Η συγκεκριμένη διάταξη μπήκε για πρώτη φορά τον Ιούλη του 2021, στο Νόμο 4818 (124Α, 18.7.2021) και είναι η εξής:
Αρθρο 58
Περιστολή αθέμιτης κερδοφορίας σε συνθήκες κρίσης λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19
- Εφόσον, υφίσταται άμεσος κίνδυνος διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και πάντως όχι πέραν της 31 ης.12.2021, απαγορεύεται η συνομολόγηση ή η λήψη περιουσιακών ωφελημάτων που αφορούν στην πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή υπηρεσίας που είναι απαραίτητα για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, ιδίως, φαρμακευτικών προϊόντων, τεστ ανίχνευσης ιού ή οποιουδήποτε άλλου ισοδύναμου μέτρου, μέσων ατομικής προστασίας και προσωπικής υγιεινής, όπως χειρουργικών μασκών, αντισηπτικών υγρών και άλλων υλικών απολύμανσης, εφόσον τα ωφελήματα αυτά υπερβαίνουν την αξία της παροχής της υπηρεσίας ή του προϊόντος, τόσο ώστε το μικτό περιθώριο κέρδους να είναι μεγαλύτερο του αντίστοιχου περιθωρίου προ της 1ης Σεπτεμβρίου 2020, για τα ως άνω προϊόντα και υπηρεσίες.
Ανανεώθηκε τον Μάρτη του 2022 με την εξής τροπολογία:
Ο τίτλος και οι παρ. 1 έως 6 του άρθρου 58 του ν. 4818/2021 (Α’ 124) αντικαθίστανται ως εξής:
«Αρθρο 58
Περιστολή φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας σε περιόδους κρίσης
«1. Για το χρονικό διάστημα από τη δημοσίευση του παρόντος και έως την 30η.6.2022, απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 1η.9.2021.
Τον περασμένο Ιούνη η ρύθμιση παρατάθηκε μέχρι τις 31.12.2022 και μπορεί να υπάρξουν και νέες παρατάσεις, γιατί δεν κοστίζει τίποτα στους καπιταλιστές της βιομηχανίας και του εμπόριου.
Για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται, ας δούμε ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ αγόραζε πριν από την 1η Σεπτέμβρη του 2021 ένα εμπόρευμα έναντι 10 ευρώ και το πουλούσε 14 ευρώ. Το μεικτό περιθώριο κέρδους στο προϊόν είναι 40% και το κέρδος 4 ευρώ ανά μονάδα του προϊόντος. Σήμερα, αγοράζει το ίδιο εμπόρευμα έναντι 14 ευρώ. Η μόνη απαγόρευση που έχει είναι να μην το πουλήσει με περιθώριο κέρδους μεγαλύτερο από 40%. Βάζοντας, λοιπόν, το ίδιο περιθώριο κέρδους, πουλάει σήμερα το εμπόρευμα 19,6 ευρώ.
Πέρυσι ο καπιταλιστής έβγαζε από το συγκεκριμένο εμπόρευμα 4 ευρώ ανά μονάδα του προϊόντος. Φέτος βγάζει 5,6 ευρώ! Γιατί; Γιατί πουλάει με το ίδιο περιθώριο κέρδους, αλλά το προϊόν το αγοράζει πιο ακριβά, άρα μεγαλώνει το κέρδος του.
Είναι το ίδιο ακριβώς κόλπο που κάνει το κράτος με τον ΦΠΑ. Τα εμπορεύματα ακριβαίνουν συνεχώς, το κράτος όμως διατηρεί τον ΦΠΑ στο εφιαλτικό 24% και τιγκάρει τα κρατικά ταμεία με χρήμα (ένα μικρό μέρος απ’ αυτό το χρησιμοποιεί για τα φιλανθρωπικού τύπου βοηθήματα τύπου Fuel pass).
Το περιβόητο πλαφόν, λοιπόν, που τάχα θεσμοθετήθηκε για να καταπολεμήσει την κερδοσκοπία σε συνθήκες κρίσης, είναι εξ ορισμού εργαλείο κερδοσκοπίας, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι οι καπιταλιστές τηρούν τη νομιμότητα.
Η «ελεύθερη αγορά», όμως, έχει ένα σωρό κόλπα για να εκτείνει την κερδοσκοπία. Ξέρουμε τι γίνεται, για παράδειγμα, με τα εικονικά τιμολόγια αγοράς, τα οποία χρησιμοποιούνται ως βάση-πρόσχημα για να ανεβαίνει η τιμή πώλησης.
Τεράστια τα πραγματικά ποσοστά κέρδους
Γράφαμε την προηγούμενη εβδομάδα για την εκτίναξη της τιμής της φέτας, σημειώνοντας πως οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ βάζουν πάνω στην τιμή που αγοράζουν τη φέτα από τις γαλακτοβιομηχανίες και τις τυροκομικές επιχειρήσεις ένα καπέλο τουλάχιστον 22% για τα λεγόμενα έξοδα προβολής και διάθεσης της φέτας και μετά 20% που είναι το περιθώριο κέρδους τους. Ρωτήσαμε στελέχη της γαλακτοβιομηχανίας πώς ανέχονται να επιβάλλεται αυτό το καπέλο και μας δήλωσαν ότι οι γαλακτοβιομηχανίες είναι ανίσχυρες απέναντι στις αλυσίδες!
Αυτός είναι ο κανόνας για όλα τα εμπορεύματα και όχι μόνο για τη φέτα και για τα γαλακτοκομικά. Το 22% μπαίνει σε όλα τα εμπορεύματα, ενώ το 20% είναι ο μέσος όρος στο περιθώριο κέρδους που θέλει να έχει η αλυσίδα συνολικά από τον τζίρο της. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, τι τεράστια περιθώρια κέρδους υπάρχουν. Τα οποία είναι πιο τεράστια στα εμπορεύματα ιδιωτικής ετικέτας, που οι μεγάλες αλυσίδες έσπευσαν να χώσουν στο «καλάθι του νοικοκυριού», ποντάροντας στη τζάμπα διαφήμιση που τους κάνει η κυβέρνηση. Από τις τέσσερις φωτογραφίες που διένειμε σήμερα το Γραφείο Τύπου του υπουργείου Ανάπτυξης, οι δύο δείχνουν τον ακροδεξιό τηλεπλασιέ κτλ. να κρατάει μακαρόνια ιδιωτικής ετικέτας της μεγαλύτερης αλυσίδα και να δείχνει τα γάλατα ιδιωτικής ετικέτας της ίδιας αλυσίδας!
Στα λεγόμενα έξοδα προβολής και διαφήμισης (αυτό το καπέλο του 22% που βάζουν οι αλυσίδες πάνω στην τιμή χοντρικής κάθε προϊόντος) περιλαμβάνουν τις φωτεινές επιγραφές τους, τα κάθε είδους φυλλάδια που τυπώνουν, τις τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές και έντυπες διαφημίσεις τους, «τα πάντα όλα».
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό το στάνταρ καπέλο στην τιμή. Οι αλυσίδες τα παίρνουν χοντρά από τις εταιρίες παραγωγής και εισαγωγής: Θέλουμε τόσα λεφτά για προϊόντα που θα τοποθετηθούν για κάποιες μέρες στην κορυφή της γόνδολας (γόνδολα λέγεται η διπλή σειρά ραφιών). Τόσα λεφτά για να μπει το προϊόν στο διαφημιστικό φυλλάδιο με τις προσφορές (και στο Ιντερνετ πλέον). Τόσα λεφτά για να αποκτήσει το προϊόν μια ακόμη σειρά στο ράφι (το λεγόμενο μερτσεντάιζινγκ). Οι δε προσφορές (π.χ. πληρώνεις ένα, παίρνεις δύο) δεν είναι προσφορές της αλυσίδας, αλλά προσφορές της βιομηχανίας ή της εισαγωγικής επιχείρησης.
Περιττεύει να πούμε ότι οι εταιρίες παραγωγής και εισαγωγής περνούν τα λεφτά που πληρώνουν στις αλυσίδες για κάθε είδους «προβολή» στις δαπάνες τους και επειδή δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα αλλά καπιταλιστικές επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος, περνούν τη δαπάνη στην τιμή χοντρικής των εμπορευμάτων τους.
Ολα αυτά τα λεφτά αποτελούν στην πραγματικότητα μείωση της χοντρικής τιμής αγοράς των περισσότερων εμπορευμάτων από τις αλυσίδες. Ομως δεν συμψηφίζονται ώστε η τιμή να μειωθεί. Περνούν στα βιβλία της αλυσίδας ως έσοδα από διαφορετική πηγή. Ετσι, η τιμή αγοράς των εμπορευμάτων εμφανίζεται τεχνητά ως υψηλότερη της πραγματικής και πάνω σ’ αυτή την τεχνητά διογκωμένη τιμή μπαίνει το περιθώριο κέρδους. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι είναι τεράστιο το πραγματικό περιθώριο κέρδους των αλυσίδων σούπερ μάρκετ και μεγάλα τα περιθώρια «παιχνιδιού» με τις τιμές, ώστε να προσελκύσουν πελατεία και να στραγγαλίσουν τους μικρότερους ανταγωνιστές τους.
Κι ενώ αυτή είναι η πραγματικότητα, ο ακροδεξιός τηλεπλασιέ-τηλεμαϊντανός-υπουργός Ανάπτυξης της κυβέρνησης Μητσοτάκη, με θράσος χιλίων ουροκοτάγκων, δηλώνει ότι «εγώ δεν μπορώ να επιβάλω σε κάποιον να πουλάει με ζημία»! Τους κακόμοιρους τους μεγαλοκαπιταλιστές των αλυσίδων, ζορίζονται οι άνθρωποι να κρατήσουν χαμηλά τις τιμές, μειώνουν συνεχώς τα κέρδη τους (!), ε, να μην τους ζητήσουμε να πουλάνε και με χασούρα! Μετά απ’ όσα εκθέσαμε παραπάνω, περιττεύει να πούμε ότι μια μείωση του περιθώριου κέρδους αυτών των μεγάλων (για τα ελληνικά δεδομένα) καπιταλιστικών επιχειρήσεων, κάθε άλλο παρά σε ζημία θα οδηγούσε.
Κάθε κρίση για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα είναι δυστυχία, για τους μεγαλοκαπιταλιστές, όμως, είναι ευκαιρία. Ευκαιρία για μεγαλύτερα κέρδη και για συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, μέσω της εξαγοράς μικρότερων επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αβαντάρει με όλα τα μέσα αυτή την επίθεση του κεφαλαίου ενάντια στο λαϊκό εισόδημα. Ταυτόχρονα, βλέποντας ότι ο λαός στενάζει από το νέο κύμα φτωχοποίησης, σκαρφίζεται διάφορα κόλπα, νομίζοντας ότι μπορεί να τον εξαπατήσει. Δυστυχώς για τον Μητσοτάκη και τον ακροδεξιό υπουργό του, το κόλπο με το «καλάθι της νοικοκυράς» δε θα πιάσει. Μπούμερανγκ θα γίνει και θα τους χτυπήσει. Γιατί ο λαός δεν ανέχεται, εκτός από τη φτώχεια που του επιβάλλουν, να τον κοροϊδεύουν κιόλας, αντιμετωπίζοντάς τον σαν κοπάδι ηλιθίων.
