Ενα βήμα πριν από την ψήφισή του στη Βουλή βρίσκεται το νέο νομοσχέδιο με ρυθμίσεις για το Προσφυγικό. Πλέον, έχουμε στα χέρια μας την τελική έκθεση στην οποία κατέληξε η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής, αφού πραγματοποίησε τα τελευταία «μερεμέτια» στο κείμενο του νομοσχεδίου. Προφανώς, κανένας δεν είχε ελπίδες αυτό το νομοσχέδιο να ασχολείται με την ουσία του προσφυγικού προβλήματος, πολύ περισσότερο δε να ρυθμίζει τα θέματα προς όφελος των προσφύγων. Αλλωστε, είχαν από καιρό αποκαλυφθεί οι βλέψεις των κυβερνητικών στελεχών, είχε από καιρό δουλευτεί η «κοινή γνώμη» από τα παπαγαλάκια που έστρωσαν το έδαφος ώστε να έρθει αυτό το «πόνημα» και να πέσει σαν ώριμο φρούτο.
Ο Μ. Χρυσοχοΐδης, ο υπουργός Μπάτσων και Καταστολής, στο χαρτοφυλάκιο του οποίου υπήχθη και το Προσφυγικό (όχι τυχαία, φυσικά), φρόντισε να ενισχύσει το νομοσχέδιό του υποστηρίζοντας ότι «θα σέβεται στην πράξη τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και όχι μόνο θα διακηρύσσει θεωρητικά τον σεβασμό αυτό» κι ακόμη ότι με αυτό «συστηματοποιείται, ενοποιείται και αναπροσαρμόζεται σε ένα ενιαίο νομοθέτημα το σύνολο όλων των διατάξεων». Το προσωπείο όμως των «βαθιά δημοκρατικών πολιτικών» δεν πείθει πια κανέναν.
Αυτό που στην ουσία γίνεται με το εν λόγω νομοσχέδιο είναι να περιορίζονται ακόμα περισσότερο τα δικαιώματα των προσφύγων, το πλαίσιο παροχών να γίνεται ακόμα πιο αυστηρό και να εντείνονται τα μέτρα καταστολής. Οι πρόσφυγες θα καλούνται να σηκώσουν το βάρος μιας νέας άτυπης δίωξης στην Ελλάδα. Οι ελληνικές αρχές θα καιροφυλακτούν από παντού για να τους «τη φέρουν». Σκοπός, λοιπόν, του νομοσχεδίου δεν είναι άλλος από το να θεσπιστούν όσο το δυνατόν περισσότερα «παραθυράκια» (πάντα με τις ευλογίες των Ευρωπαίων) που θα λύνουν τα χέρια στους υπεύθυνους, ώστε να βγαίνουν μαζικότερα απορριπτικές αποφάσεις για τους πρόσφυγες που έχουν αιτηθεί διεθνή προστασία. Το κείμενο (που μπορεί κανείς να το διαβάσει ολόκληρο στην ιστοσελίδα της Βουλής και του οποίου άρθρα θα αναφερθούν επιγραμματικά παρακάτω) περιέχει ρυθμίσεις που σε συνδυασμό με τις συνθήκες που επικρατούν αυτή τη στιγμή στα νησιά και στη λειτουργία καίριων υπηρεσιών (όπως αυτές της Υποδοχής και Ταυτοποίησης, που λειτουργούν στα σύνορα της χώρας) διαμορφώνουν ένα σκηνικό τρόμου για τους ανθρώπους που θα καταφέρουν να φτάσουν στη χώρα μας.
Σταχυολογήσαμε τα σημαντικότερα άρθρα του νομοσχεδίου, που δίνουν τη μεγάλη εικόνα για το τι μέλλει γενέσθαι από την 1η του νέου χρόνου. Αν θέλουμε να κάνουμε μια σύνοψη των όσων πάνε προς ψήφιση, μπορούμε να πούμε εύκολα πως από την ώρα που κάποιος πρόσφυγας φτάνει στην Ελλάδα θα πρέπει συνεχώς να πείθει τις αρχές ότι… δεν είναι ελέφαντας. Θα παραθέσουμε λοιπόν τα βασικότερα άρθρα, κάνοντας παράλληλα έναν πρώτο σχολιασμό τους.
Αρθρο 46 «Κράτηση αιτούντων»: Θεσπίζεται η αύξηση του χρόνου κράτησης από 45 σε 50 μέρες (φυσικά με δυνατότητα παράτασης, εάν τυγχάνει εφαρμογής ο λόγος πασπαρτού της «απειλής της δημόσιας τάξης και ασφάλειας»).
Αρθρο 51 «Εκπαίδευση ανηλίκων»: Καταγράφεται η υποχρέωση εγγραφής στο σχολείο και παρακολούθησης των μαθημάτων, ενώ αν παρατηρηθεί ότι οι ανήλικοι δε συμμορφώνονται, τότε θα επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα μέτρο που μόνο επιδερμικά ασχολείται με την ανάγκη των παιδιών για μόρφωση. Ολοι γνωρίζουν ότι τα σχολεία αδυνατούν σε πολλές περιπτώσεις να υποστηρίξουν την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων και όλα τα συναρμόδια υπουργεία νίπτουν τας χείρας τους όσον αφορά τα μέτρα που θα έπρεπε να έχουν ληφθεί προκειμένου να μην αποτελεί η εκπαίδευσή τους μια χίμαιρα αλλά να μπορεί επί της ουσίας να υλοποιηθεί.
Αρθρο 57 «Περιορισμός ή διακοπή των υλικών συνθηκών υποδοχής»: Η συγκεκριμένη ρύθμιση είναι από τις πιο χαρακτηριστικά κατασταλτικές. Ορίζει ότι αν ο αιτών κριθεί ότι χωρίς δικαιολογημένη αιτία, δεν έχει υποβάλλει αίτημα διεθνούς προστασίας το συντομότερο δυνατό, θα περιορίζονται οι υλικές συνθήκες υποδοχής (δηλαδή η παροχή στέγης, τροφής και ρουχισμού, σε είδος ή υπό μορφή οικονομικού βοηθήματος ή δελτίων ή με συνδυασμό των τριών, καθώς και ένα βοήθημα για τα καθημερινά έξοδα). Αυτό θεσπίζεται πλέον όχι ως δυνατότητα του κράτους αλλά ως υποχρέωση. Πρέπει να σημειωθεί ότι η υποβολή αιτήματος διεθνούς προστασίας καθυστερεί πολλές φορές από τις ίδιες τις ελληνικές αρχές, ιδιαίτερα απ’ αυτές που βρίσκονται στα σύνορα. Αραγε, πόσο πιθανό είναι να αναγνωρίζουν τη δική τους ευθύνη και να μην καταλογίζουν το λάθος στους πρόσφυγες;
Αρθρο 58 «Γενική αρχή για τα ευάλωτα πρόσωπα και αξιολόγηση των ειδικών αναγκών υποδοχής των ευάλωτων προσώπων»: Στον μέχρι σήμερα ισχύοντα νόμο (Ν. 4375/2016) προβλεπόταν ότι ως ευάλωτα άτομα θα λογίζονταν και τα πρόσωπα με σύνδρομο μετατραυματικής διαταραχής, ιδίως επιζήσαντες και συγγενείς θυμάτων ναυαγίων. Πλέον, με το παρόν νομοσχέδιο η κατηγορία αυτή καταργείται. Δηλαδή, όλοι οι άνθρωποι που βρέθηκαν αναγκασμένοι να ταξιδεύουν παράνομα, υπό άθλιες συνθήκες και με κίνδυνο ακόμα και την ίδιας τους της ζωής, λογίζονται ως… τουρίστες που ήρθαν να κάνουν τη βόλτα τους και γι’ αυτό αντί να ενισχύονται και να υποστηρίζονται ψυχικά βάλλονται ακόμα περισσότερο.
Αρθρο 61 «Θύματα βασανιστηρίων και βίας»: Νομοθετείται η «ανάγκη» να πιστοποιείται ο βασανισμός ή ένα οποιοδήποτε περιστατικό βίας από δημόσιο νοσοκομείο. Αυτό στην πραγματικότητα συμβαίνει γιατί η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να μειώσει στο ελάχιστο τους ανθρώπους που χρήζουν άμεσα και αναντίρρητα προστασίας. Ετσι, κάποιος που βασανίστηκε στη χώρα καταγωγής του και φτάνει στην Ελλάδα χωρίς εμφανή σημάδια δεν αποτελεί θύμα βασανιστηρίων! Τόσο παράλογο όσο ακούγεται.
Αρθρο 65 «Πρόσβαση στη διαδικασία»: Μεταβάλλεται με το παρόν νομοσχέδιο το Αρθρο 36 του Ν. 4375/2016 που ορίζει σύντομη αναφορά των λόγων για τους οποίους κάποιος αιτείται διεθνή προστασία. Πλέον ορίζεται πλήρης αναφορά λόγων και μάλιστα στον πρώτο και άμεσο χρόνο της αρχικής υποδοχής του αιτούντος από τις ελληνικές αρχές. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δε βοηθά σε μια πραγματική αξιολόγηση της υπόθεσης αλλά τοποθετεί ένα ακόμα εμπόδιο ώστε να μειώσει κατά το δυνατόν τις αιτήσεις που κρίνονται ως βάσιμες και προχωρούν περαιτέρω στη διαδικασία εξέτασης της ουσίας τους.
Αρθρο 77 «Προσωπική συνέντευξη»: Το Αρθρο ορίζει επακριβώς ότι η προσωπική συνέντευξη για το παραδεκτό της αίτησης διεθνούς προστασίας μπορεί να διενεργείται από προσωπικό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Ασυλο ή σε ιδιαίτερα έκτακτες περιστάσεις από προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας ή προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, εφόσον το προσωπικό αυτό έχει λάβει (φυσικά!) την κατάλληλη εκπαίδευση, ιδιαίτερα σχετικά με το διεθνές δίκαιο και με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πότε αλήθεια υφίστανται οι «έκτακτες περιστάσεις»; Δεν είναι άραγε η κατάσταση που επικρατεί στα νησιά «έκτακτη περίσταση»; Και βέβαια είναι. Επομένως, τι μας λέει το συγκεκριμένο Αρθρο; Οτι έχουμε άλλο ένα «παραθυράκι» προκειμένου να ξεπετιούνται στα γρήγορα οι αιτήσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων που θα βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα νησιά ή σε άλλα κλειστά κέντρα της χώρας, όπου θα υπάρχει μεγάλος όγκος υποθέσεων σε συνδυασμό με τους λιγοστούς υπαλλήλους της Υπηρεσίας Ασύλου. Τα ίδια δε, εφαρμόζονται και στη δεύτερη φάση εξέτασης του αιτήματος διεθνούς προστασίας, στην προσφυγή.
Αρθρο 78 «Υποχρεώσεις αιτούντων»: Επιβάλλεται στους αιτούντες διεθνή προστασία η συνεργασία με τις ελληνικές αρχές υπό την απειλή κυρώσεων. Ιδιαίτερα, μάλιστα, για το στάδιο της προσφυγής (δηλαδή της σε δεύτερο βαθμό εξέτασης του αιτήματός τους) θεσπίζεται η αυτοπρόσωπη εμφάνιση του αιτούντος, ενώ αν κάτι τέτοιο δε συμβεί, θα τεκμαίρεται ότι η προσφυγή υποβλήθηκε μόνο για να καθυστερήσει ή να εμποδίσει την εκτέλεση προγενέστερης ή επικείμενης απόφασης απέλασης ή με άλλον τρόπο απομάκρυνσής του και θα απορρίπτεται ως προφανώς αβάσιμη. Υπάρχει ένα μικρό περιθώριο να αιτιολογήσει ο αιτών τη μη εμφάνισή του, αλλά σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα παραμένει ίδιο: να καταφέρουμε να βγάλουμε από τη μέση έναν ακόμα πιθανό δικαιούχο διεθνούς προστασίας. Αν συνυπολογίσουμε πόσες φορές οι αιτούντες δε λαμβάνουν γνώση των προθεσμιών και των διαδικασιών, κάτι τέτοιο είναι αρκετά πιθανό να συμβεί. Επίσης, στο Αρθρο 97 («συζήτηση προσφυγής») η μη αυτοπρόσωπη παρουσία του αιτούντος αποτελεί ένδειξη «καταχρηστικού» χαρακτήρα άσκησης του εν λόγω μέσου και οδηγεί στην απόρριψη του αιτήματος ως αβάσιμου.
Αρθρο 81 «Σιωπηρή ανάκληση»: Ενα ακόμα Αρθρο που καταλήγει στην απόρριψη ή, πιο σωστά, στη σιωπηρή ανάκληση της αίτησης διεθνούς προστασίας, και μάλιστα για λόγους που δεν αφορούν την ουσία της αίτησης, όπως για παράδειγμα το αν αποχώρησε ο αιτών από τον χώρο υποδοχής χωρίς να ζητηθεί η σχετική άδεια από την αρμόδια αρχή. Ωστόσο, και αμιγώς νομικά μιλώντας, δεν έχει προφανώς καμία σχέση μια τέτοια παράβαση κανόνα με την ουσία του αιτήματος και επομένως (επίσης προφανώς) δε θα πρέπει να συνδέονται. Παρολαυτά, για την κυβέρνηση, είναι προτιμότερο να διατηρείται μια μόνιμη απειλή πάνω από τα κεφάλια των προσφύγων προκειμένου να τους κρατάει όσο το δυνατόν μαντρωμένους στις διάφορες ανοιχτές φυλακές.
Αρθρο 83 «Διαδικασία εξέτασης»: Στο κείμενο του Αρθρου φαίνεται η πρεμούρα να κλείνουν οι υποθέσεις το ταχύτερο δυνατόν και να εκδίδονται οι αποφάσεις άμεσα. Η εξέταση για το παραδεκτό θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός 30 ημερών ενώ η εξέταση της επί της ουσίας αίτησης εντός 6 μηνών.
Αρθρο 85 «Πρώτη χώρα ασύλου»: Αλλάζει το πλαίσιο καθορισμού της πρώτης χώρας ασύλου με βάση την παρεχόμενη προστασία από την αρχή της μη επαναπροώθησης. Στο ισχύον νομικό πλαίσιο απαιτείται αποτελεσματική προστασία ενώ πλέον αναγράφεται επαρκής. Ουσιαστικά αναζητείται τρόπος να ανοίξει άμεσα και κατά το δυνατόν ανώδυνα ο δρόμος για τις επιστροφές προσφύγων.
Αρθρο 86 «Ασφαλείς τρίτες χώρες»: Προκύπτει ότι θα είναι δυνατή η εξαίρεση από την εξατομικευμένη αξιολόγηση της εκάστοτε περίπτωσης, όπου η υπό εξέταση τρίτη χώρα έχει οριστεί ως γενικά ασφαλής και συμπεριλαμβάνεται στον εθνικό κατάλογο ασφαλών τρίτων χωρών. Υπάρχει πράγματι, βάσει των διεθνών συμφωνιών και κειμένων, η δυνατότητα κατάρτισης εθνικών καταλόγων με ασφαλείς τρίτες χώρες. Εντούτοις, το γεγονός ότι μια χώρα περιλαμβάνεται σε έναν τέτοιο κατάλογο δεν απαλλάσσει τα κράτη-μέλη, ενώπιον των οποίων κατατίθεται μια αίτηση διεθνούς προστασίας, από τη διεξαγωγή εξατομικευμένης αξιολόγησης, ώστε να διαπιστωθεί αν η χώρα θα ήταν ασφαλής για τον συγκεκριμένο κάθε φορά πρόσφυγα. Συν τοις άλλοις, και πάλι προκύπτει ότι από μόνο το γεγονός της ύπαρξης ασφαλών και μη ασφαλών χωρών είναι ένα εντελώς επισφαλές κριτήριο και δεν εγγυάται τη σωστή εκτίμηση της κάθε περίπτωσης.
Τα παραπάνω αποτελούν μόνο μια πρώτη εικόνα για ό,τι προετοιμάζεται για τον προσφυγικό πληθυσμό της χώρας. Ο διακαής πόθος της κυβέρνησης και της ΕΕ να βάλει φρένο στις ροές και να ελέγξει την κατάσταση χρησιμοποιώντας την καταστολή και την παραβίαση ακόμα και δικαιωμάτων που οι ίδιες οι αστικές κυβερνήσεις έχουν θεσπίσει, λογαριάζοντας τον πρόσφυγα όχι ως άνθρωπο αλλά σαν ένα νούμερο που βαίνει συνεχώς αυξανόμενο, γίνεται όλο και περισσότερο έκδηλος. Στην πραγματικότητα, ξεμπροστιάζονται ξανά και δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Αυτό που διακατέχεται από συντηρητικές και φασιστικές λογικές.
Σχετικά Αρθρα
