Οι εκλογές της περασμένης εβδομάδας στη Βρετανία επισφράγισαν τη θέληση της πλειοψηφίας του εκλογικού σώματος για αποχώρηση από την ΕΕ με κάθε τίμημα. Το πιο εντυπωσιακό ήταν η ταπεινωτική ήττα των Εργατικών του Κόρμπιν, οι οποίοι είχαν να δουν τόσο χαμηλά ποσοστά από το μακρινό 1935! Μιλάμε για την απόλυτη συντριβή! Οι Συντηρητικοί του Τζόνσον κατάφεραν να επικρατήσουν ακόμα και σε ιστορικά προπύργια του Εργατικού Κόμματος, όπως η ευρύτερη περιοχή του Μάντσεστερ. Σύμφωνα με το BBC, οι Εργατικοί κατείχαν το 2017 τις 72 από τις 100 περιφέρειες με το μεγαλύτερο ποσοστό νοικοκυριών της εργατικής τάξης (όπως καθορίζονται από τη Στατιστική Υπηρεσία). Τώρα, κατέχουν μόλις τις 53, ενώ οι Συντηρητικοί αυξάνουν το μερίδιό τους από 13 σε 31!
Ενας παράγοντας που επίσης ενίσχυσε τους Συντηρητικούς ήταν η μικρή αύξηση της αποχής (κατά 1.7% περίπου, ενώ η συμμετοχή ήταν 67.3%). Σύμφωνα με τους Financial Times, οι Συντηρητικοί εμφάνισαν μεγαλύτερα ποσοστά στις περιοχές που μειώθηκε η συμμετοχή και μικρότερα εκεί που αυξήθηκε. Πράγμα που σημαίνει ότι ήταν οι ψηφοφόροι των Εργατικών που δεν πήγαν στις κάλπες, απογοητευμένοι από την πολιτική του κόμματός τους. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, σε περιοχές με υψηλό ποσοστό ανειδίκευτων εργαζόμενων, οι Συντηρητικοί αύξησαν τα ποσοστά τους κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο, ενώ οι Εργατικοί έπεσαν κατά 14 μονάδες.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οτι η εργατική τάξη της Βρετανίας στηρίζει το Brexit, ελπίζοντας να βελτιώσει τη θέση της μετά από την έξοδο από την ΕΕ. Δυστυχώς, αυτή η απέχθεια προς την ΕΕ δεν έχει ταξικό χαρακτήρα, αλλά καθαρά εθνικιστικό. Αν είχε ταξικό χαρακτήρα, αυτό θα φαινόταν από την άνοδο του εργατικού κινήματος, που δυστυχώς (και) στη Βρετανία παραμένει ακόμα ζητούμενο!
Με τον τρόπο αυτό, ο Μπόρις Τζόνσον απέκτησε μία άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία 365 εδρών (αύξηση κατά 47 έδρες σε σχέση με πριν), με τους Εργατικούς να χάνουν 59 έδρες και να πέφτουν στις 203. Ελέγχοντας το 56% της Βουλής, ο Τζόνσον θα καταφέρει λογικά να περάσει τη συμφωνία για το Brexit. Ο δρόμος προς την ολοκλήρωση της αποχώρησης είναι όμως ακόμα μακρύς, καθώς το σημαντικότερο είναι η εμπορική συμφωνία που θα επιτευχθεί με την ΕΕ. Εκεί θα κριθεί το παιχνίδι. Και το παζάρι θα είναι σκληρό.
Οι πρώτες βολές ρίχτηκαν κιόλας από πλευράς Τζόνσον, που ανακοίνωσε ότι θα ψηφίσει διάταξη σύμφωνα με την οποία θα απαγορεύεται ρητά οποιαδήποτε παράταση της μεταβατικής περιόδου πέραν του τέλους του 2020 (η συμφωνία αποχώρησης προβλέπει έως και διετή παράταση της μεταβατικής περιόδου, στη διάρκεια της οποίας η Βρετανία θα συμμετέχει στην τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά, χωρίς δικαίωμα ψήφου στα θεσμικά όργανα της ΕΕ). Μ’ άλλα λόγια, ή θα επιτευχθεί νέα εμπορική συμφωνία Βρετανίας-ΕΕ μέσα σ’ ένα χρόνο (διάστημα που θεωρείται εξωφρενικά μικρό για τη διαπραγμάτευση μιας τέτοιας συμφωνίας) ή η Βρετανία θα τερματίσει μονομερώς τη μεταβατική περίοδο και οι οικονομικές σχέσεις της με την ΕΕ θα διέπονται από τους κανόνες του ΠΟΕ (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου). Δηλαδή, δασμοί και τα συναφή. Αναμένουμε, λοιπόν, τα επόμενα επεισόδια του πολέμου.
Η μεγαλύτερη ήττα του Εργατικού Κόμματος από το 1935. Σάρωμα των Τόρις στις εκλογικές περιφέρειες του «Κόκκινου Βορρά», εκεί όπου η εργατική πλειοψηφία δεν επέτρεπε να εκλεγεί υποψήφιος άλλος απ' αυτόν των Εργατικών. Κάπως έτσι θριάμβευσε ο Τζόνσον στις βρετανικές εκλογές της προηγούμενης εβδομάδας. Μπορεί να νικούσε έτσι ή αλλιώς, όμως το θρίαμβό του τον εξασφάλισε το βρετανικό προλεταριάτο στα παραδοσιακά προπύργιά του, γεγονός στο οποίο ο Τζόνσον έκανε ειδική μνεία, ευχαριστώντας αυτούς που εγκατέλειψαν την παραδοσιακή εκλογική τους συμπεριφορά και υποσχόμενος ότι δε θα τους απογοητεύσει.
Δε θα τους απογοητεύσει σε τι; Στην υλοποίηση του Βrexit, το οποίο σφράγισε καθοριστικά την προεκλογική ατζέντα. Γιατί κατά τα άλλα, το βρετανικό προλεταριάτο δεν πρόκειται να εισπράξει τίποτ' άλλο εκτός από ανεργία, φτώχεια και μιζέρια, την οποία διασκεδάζει με τα πενιχρά κοινωνικά επιδόματα.
Δεν είναι η συμμετοχή στην ΕΕ που καταδικάζει το βρετανικό προλεταριάτο σε μαρασμό, αλλά ο βρετανικός καπιταλισμός. Μέσα ή έξω από την ΕΕ, το αποτέλεσμα για το βρετανικό προλεταριάτο θα είναι το ίδιο. Οι οπαδοί του Βrexit, όμως, κατάφεραν να μετατρέψουν το αίτημα ενός τμήματος της αστικής τάξης για μια διαφορετική οικονομική σχέση με τις χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης, σε αίτημα της πλειοψηφίας του προλεταριάτου. Πώς; Αναμοχλεύοντας το ρατσισμό και το τρύπιο όραμα της άλλοτε κραταιάς βρετανικής αυτοκρατορίας και τάζοντας ψεύτικους κοινωνικούς παραδείσους. Η προπαγάνδα του Τζόνσον, του Φάρατζ και των υπόλοιπων Brexiteers υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια εξαιρετικά απλή: «Εξω από την ΕΕ θα οικοδομήσουμε μια δυναμική οικονομία, χωρίς δεσμεύσεις, όπως υπήρξε η Βρετανική Αυτοκρατορία, της οποίας θα ξανακατακτήσουμε το ζωτικό οικονομικό χώρο. Δε θα έρχεται ο πολωνός υδραυλικός και η σλοβένα καθαρίστρια να παίρνουν τις δουλειές από τους Βρετανούς. Και τα λεφτά που δίναμε στην ΕΕ θα χρησιμοποιηθούν για κοινωνικές δαπάνες, πρωτίστως για την Υγεία».
Το βρετανικό προλεταριάτο έχαψε το παραμύθι και έστειλε τους Εργατικούς στα τάρταρα. Δε θέλουμε να πούμε πως αν ψήφιζε Εργατικούς θα άλλαζε η ζωή του. Εκείνο που θέλουμε να σημειώσουμε είναι η αντιφατικότητα. Το βρετανικό προλεταριάτο δεν πολέμησε την ΕΕ από τ' αριστερά, από τη σκοπιά των ταξικών του συμφερόντων, αλλά από τα δεξιά. Από θέσεις ιμπεριαλιστικές, ρατσιστικές, ξενοφοβικές. Και θα το πληρώσει, φυσικά, αυτό. Αλλά δε θα 'ναι η πρώτη φορά…
Αντίστοιχες τάσεις βλέπουμε και σε άλλες καπιταλιστικές χώρες. Δε θα πάμε στις ΗΠΑ, όπου τα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα ψηφίζουν Τραμπ, γιατί εκεί η πολιτική παράδοση είναι διαφορετική από αυτή της Ευρώπης. Τι συμβαίνει, όμως, στην Ιταλία, μια χώρα με μακρά εργατική παράδοση (ρεφορμιστική έστω, όπως και η βρετανική άλλωστε); Σαρώνει ο νεοφασίστας Σαλβίνι. Παίρνει τεράστια ποσοστά ψήφων στα προλεταριακά κάστρα, στις άλλοτε «κόκκινες» περιοχές. Με τι πρόγραμμα; Με ρατσιστικές κραυγές κατά των μεταναστών και με δήθεν αντι-ΕΕ ρητορική (την οποία δεν τολμά να φτάσει στο επίπεδο της εξόδου, γιατί καραδοκεί η ιταλική μονοπωλιακή αστική τάξη). Τα ίδια και στη Γαλλία με το κόμμα της Λεπέν. Οπου ο νεοφασισμός μεταμφιέζεται σε εθνικιστική-ξενοφοβική Ακροδεξιά, κερδίζει ανάμεσα στα φτωχά λαϊκά στρώματα, αλλά και στο προλεταριάτο.
Κάθε χώρα έχει βέβαια τις ιδιομορφίες της, αλλά αν ψάξουμε το κύριο, θα διαπιστώσουμε ότι είναι το τεράστιο ταξικό πολιτικό κενό που σαν λευκή κορδέλα αγκαλιάζει το προλεταριάτο σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Η κρίση του καπιταλισμού ξεγύμνωσε τη σοσιαλδημοκρατία. Η κατάρρευση του παλινορθωμένου καπιταλισμού στην Ανατολή (που φορούσε μάσκα σοσιαλισμού) ξεγύμνωσε τα ρεβιζιονιστικά κόμματα. Το καινούργιο πολιτικό επαναστατικό υποκείμενο δεν έχει ακόμα εμφανιστεί και πρέπει να τρέξουμε.
Π.Γ.