Χτες πέθανε, πλήρης ημερών (95 χρόνων), ένας σπουδαίος θεωρητικός της σωματιδιακής Φυσικής, ο Πίτερ Χιγκς, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Για μια ακόμα φορά, στα αφιερώματά τους για το θάνατο του σπουδαίου φυσικού, οι αστικές φυλλάδες αναφέρονται στο «μποζόνιο Χιγκς» ή «σωματίδιο του Θεού». Κι εμείς θυμηθήκαμε τον γνωστό για τις σκοταδιστικές, ακροδεξιές απόψεις του, μητροπολίτης Πειραιά Σεραφείμ, που όταν επιστημονικές ομάδες του CERN στη Γενεύη ανακοίνωσαν την πειραματική επιβεβαίωση του σωματίδιου Χιγκς, εξέδωσε ανακοίνωση για να πει πως αυτά είναι… προϊόντα του διαβόλου.
Θεός και διάβολος, βέβαια, δεν υπάρχουν, είναι δημιουργήματα του ανθρώπινου φαντασιακού, αποτελέσματα της άγνοιας που έχει εδώ και αιώνες μετατραπεί σε κερδοφόρο και συνάμα εξουσιαστική επιχείρηση, όμως ανάμεσα στην τότε δήλωση Σεραφείμ και στη νυν επαναφορά της φιλολογίας περί «σωματίδιου του Θεού», δεν υπάρχει καμιά ουσιαστική διαφορά. Eιναι η ίδια αντιδραστική θεώρηση του σύμπαντος σε δύο διαφορετικές εκδοχές, μια χοντροκομμένη και μια εκλεπτυσμένη.
Ο Χιγκς διατύπωσε τη θεωρία του «πεδίου Χιγκς» το 1964. Ουδέποτε μίλησε για «σωματίδιο του Θεού» ή κάτι αντίστοιχο. Ηταν, άλλωστε, άθεος και διακήρυσσε τον αθεϊσμό του. Και ελεινολογούσε εκείνους που του έστελναν επιστολές λέγοντας ότι το «σωματίδιο του Θεού» έχει προβλεφτεί στην Τορά, το Κοράνι και Βουδιστικά Εργα.
Ο όρος «σωματίδιο του Θεού» εισήχθη από έναν άλλο φυσικό, τον (Αμερικανό) Λίον Λέντερμαν, που το 1993 έγραψε ένα βιβλίο σχετικό με το θέμα, και σε συνεννόηση με τον εκδότη (ας είναι καλά η κονόμα, αλλά και η στήριξη της θεολογίας ως πυλώνα του αστικού συστήματος εξουσίας) του έδωσε τον «πιασάρικο» τίτλο The God Particle: If the Universe is the Answer, what is the Question? (Το σωματίδιο του Θεού: Αν το σύμπαν είναι η απάντηση, ποια είναι η ερώτηση;). Η αστική ιδεολογία είναι πάντοτε έτοιμη να προσδώσει μεταφυσικό βάρος σε μια υπόθεση καθαρά υλιστική-επιστημονική.
Ο Χιγκς «τα έχωσε» στον Λέντερμαν. «Ο Lederman θα πρέπει να απαντήσει σε πολλά», δήλωνε στη Γενεύη όταν επισκέφτηκε το CERN. Oι επιστήμονες του CERN διαμαρτύρονταν με οργή για την ευρεία χρήση του όρου «σωματίδιο του θεού».
Ο ίδιος ο Χιγκς καυτηρίαζε την προσπάθεια να ντυθεί με θεολογικό περίβλημα η θεωρητική του εργασία: «Είμαι άθεος, πιστεύω στην Επιστήμη. Ακόμα και αν τελικά καταφέρουμε να το δούμε (σ.σ. το σωματίδιο), δε σημαίνει ότι αυτόματα λύνονται όλες οι απορίες μας. Κατανοώ ότι η λέξη “Θεός” εξυπηρετεί τους δημοσιογράφους και κεντρίζει το ενδιαφέρον του κόσμου, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα κενά για να συμπληρωθεί το παζλ της γέννησης του Σύμπαντος. Μπορεί επίσης να είμαι λάθος, αλλά τότε θα πρέπει να υπάρχει κάτι άλλο στη θέση του, οπότε θα απαλλαγώ μια και καλή και από το βάρος του “Θεού” στη θεωρία μου».
Ενας άλλος σπουδαίος θεωρητικός φυσικός, ο Στίβεν Χόκινγκ, διατύπωσε τον πιο ισχυρό επιστημονικό αντίλογο στη θεωρία του «πεδίου Χιγκς», υποστηρίζοντας σθεναρά ότι το «μποζόνιο Χιγκς» δεν υπάρχει και εισηγούμενος ένα σύνολο διαφορετικών θεωρητικών υποθέσεων. Ηταν και αυτός δεδηλωμένα άθεος. Ολες οι υποθέσεις που διατυπώνονται αξιωματικά από τους θεωρητικούς φυσικούς, προκειμένου να σηματοδοτήσουν την περαιτέρω έρευνα, όχι μόνο δεν έχουν καμιά σχέση με τη θεολογία, με τη θρησκευτική κοσμοαντίληψη, αλλά βρίσκονται στον αντίποδά της, αποτελούν την απόλυτη άρνησή της.
Ενας από τους επιστήμονες που συμμετέχουν στο τεράστιο πείραμα του CERN, ο Γκουΐντο Τονέλι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πίζα, έλεγε το 2013, αναφερόμενος στη συζήτηση για το αν έχει όντως εντοπιστεί το «μποζόνιο του Χιγκς»: «Αν αποδειχτεί αληθινό, θα είναι κάτι μαγικό. Δε θα είχαμε αυτή τη συζήτηση τώρα, αν το Σύμπαν δεν δημιουργούσε γαλαξίες, αστέρια, πλανήτες και ανθρώπινα όντα που προσπαθούν να δημιουργήσουν μια εικόνα του Κόσμου. Είμαστε τυχεροί γιατί είμαστε εδώ».
Κλείνοντας αυτή τη μικρή αναφορά στη μνήμη του Πίτερ Χιγκς, θα σημειώσουμε ότι ως πολίτης δεν ήταν επαναστάτης, ήταν όμως ένας προοδευτικός άνθρωπος που αντιστάθηκε σε κάθε είδους εργαλειοποίησή του από το σύστημα. Ηταν ενεργός στην Καμπάνια για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό. Αποχώρησε, όταν η Καμπάνια μετατράπηκε σε καμπάνια γενικά κατά της πυρηνικής ενέργειας. Ηταν ενεργός ενάντια στην είσοδο γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών στην παραγωγή. Παρά τη φήμη που είχε ως επιστήμονας, παρέμεινε μέχρι τη συνταξιοδότησή του ενεργός συνδικαλιστής στην Ενωση Πανεπιστημιακών Δασκάλων, στο τμήμα του Εδιμβούργου.
Το 1999 απέρριψε τον τίτλο του ιππότη που θέλησε να του δώσει η βασίλισσα. Το 2012 αποδέχτηκε να γίνει μέλος του Τάγματος των Συντρόφων της Τιμής. Δεν ένιωθε άνετα μ’ αυτή την υποχώρηση που έκανε και αργότερα δήλωσε ότι αποδέχτηκε τον τίτλο μόνο επειδή τον διαβεβαίωσαν ψευδώς ότι το βραβείο ήταν προσωπικό δώρο της βασίλισσας. Μιλούσε ενάντια στο σύστημα τιμών, υποστηρίζοντας ότι χρησιμοποιείται για πολιτικούς σκοπούς από την εκάστοτε κυβέρνηση. Η τιμή που αποδέχτηκε δεν συνεπάγεται οποιοδήποτε προνόμιο, αλλά μόνο τη χρήση των γραμμάτων CH μετά το όνομα. Οπως έλεγε, όταν τον ρωτούσαν τι σημαίνει το CH μετά το όνομά του, απαντούσε ότι σημαίνει… «Ελβετός επί τιμή».
Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Χιγκς υπήρξε ένας σταθερός φίλος του παλαιστινιακού λαού. Το 2004, βραβεύτηκε μαζί με τους βέλγους συναδέλφους του Ρομπέρ Μπρουτ και Φρανσουά Ενγκλέρτ με το Βραφείο Βολφ για τη Φυσική (θεωρείται το δεύτερο σημαντικότερο διεθνές βραβείο και τρόπον τινά προθάλαμος για το Νόμπελ). Αρνήθηκε να πάει στο Ισραήλ για να παραλάβει το βραβείο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταπίεση των Παλαιστίνιων. Ηταν ένα ισχυρό χαστούκι για τη σιωνιστική οντότητα. Στον Χιγκς κόστισε την περιθωριοποίησή του και τον επί εννεαετία αποκλεισμό του από τις υποψηφιότητες του Νόμπελ (πήρε το βραβείο το 2013, μετά την ανακοίνωση του CERN για την πειραματική επιβεβαίωση της θεωρίας που είχε διατυπώσει πριν από 40 χρόνια)!