Ο χαρακτήρας της οργάνωσης που αποτελεί τον κύριο πυρήνα της λιβανέζικης αντίστασης παρουσιάστηκε περιληπτικά στο προηγούμενο φύλλο της «Κ». Εκεί αναφέραμε ότι η Χεζμπολά, αν και προσανατολισμένη σε σοσιαλδημοκρατική κατεύθυνση, με στόχο την ικανοποίηση των στοιχειωδών αναγκών των λαϊκών στρωμάτων αλλά όχι την αμφισβήτηση της καπιταλιστικής βάσης της οικονομίας, αποτελεί ταυτόχρονα ένα από τα μεγάλα αγκάθια για την επικράτηση της αμερικάνικης «νέας Μέσης Ανατολής». Αυτός ο αντιφατικός της χαρακτήρας ορίζει και τα όρια του προωθητικού της ρόλου στο κίνημα της Αντίστασης.
Στο παρόν και τελευταίο μέρος αυτού του αφιερώματος, θα αναφέρουμε μερικά ακόμα στοιχεία για την πολιτική δράση της Χεζμπολά. Το διαχωρισμό της από το ρεύμα του «τζιχαντισμού» (το πιο αποφασιστικό ρεύμα του πολιτικού Ισλάμ στο ζήτημα της ένοπλης αντιπαράθεσης με τον ιμπεριαλισμό και επομένως το πιο ριζοσπαστικό από αντιιμπεριαλιστική άποψη), τις πολιτικές της συμμαχίες, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα, και την ιρανική επιρροή που εξακολουθεί να υπάρχει έντονη. Με στόχο να βγουν τα πρώτα συμπεράσματα απέναντι στις εξελίξεις που τρέχουν με ταχύτητα.
♦ Διαχωρισμός από τους τζιχαντιστές
Μπορεί οι Αμερικάνοι, όταν αναφέρονται στη Χεζμπολά, να εξακολουθούν να πιπιλάνε το παραμύθι της «τρομοκρατικής οργάνωσης», που ενστερνίζεται τον «ισλαμικό φανατισμό», η ίδια όμως έχει από καιρό διαψεύσει τα λεγόμενά τους στην πράξη. Μια ματιά στον πολιτικό της λόγο αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμα ρεύμα του «τζιχαντισμού» αλλά με ένα πολιτικό κίνημα που ακολουθεί εντελώς διαφορετικό δρόμο. Από το 1998 η Χεζμπολά διακήρυξε:
«Δεν επιζητούμε την εφαρμογή του Ισλάμ με τη βία αλλά μέσω μιας ειρηνικής πολιτικής δράσης, η οποία δίνει την ευκαιρία στην πλειοψηφία σε οποιαδήποτε κοινωνία να την υιοθετήσει ή να την απορρίψει. Αν το Ισλάμ αποτελέσει την επιλογή της πλειοψηφίας, θα εφαρμοστεί. Αν όχι, θα συνεχίσει να υπάρχει και να συζητά, μέχρι να φτάσουμε στις σωστές πεποιθήσεις. Εμείς επιβεβαιώνουμε ότι το Ισλάμ απορρίπτει τη βία ως μέθοδο για να κερδίσουμε την Εξουσία κι αυτό θα έπρεπε να είναι μία κατεύθυνση και για τους μη-ισλαμιστές επίσης» (Γραφείο Τύπου Χεζμπολά, 20/3/1998).
Αυτό το επανέλαβαν οι εκπρόσωποι της Χεζμπολά στην τελευταία συνάντηση της Βηρυτού, διαχωρίζοντας τη θέση τους από οργανώσεις τύπου Αλ-Κάιντα, οι οποίες θεωρούν ότι κάνουν ζημιά στο πολιτικό Ισλάμ. Για το κατά πόσο θα μπορέσει η Χεζμπολά να πετύχει αυτό το σκοπό, με δεδομένη την λυσσαλέα αντίδραση των Αμερικάνων, που προετοιμάζουν την επόμενη αντιπαράθεση μέσα στον ίδιο το Λίβανο, πολύ αμφιβάλλουμε. Από την άλλη, οι ανοησίες περί «ισλαμικού φανατισμού» καταρρίπτονται και μόνο από τις συμμαχίες που η Χεζμπολά έκανε πριν και μετά τον πόλεμο.
♦ Οι συμμαχίες
Πέντε μήνες πριν από το ξέσπασμα του πολέμου με το Ισραήλ, στις 6 Φλεβάρη του 2006, η Χεζμπολά και το χριστιανικό «Ελεύθερο Πατριωτικό Κίνημα» του πρώην στρατηγού Μισέλ Αούν υπέγραψαν μια συμφωνία. Η συμφωνία αυτή ήταν η αρχή μιας συνεργασίας ενάντια στο συνασπισμό των φιλοδυτικών δυνάμεων της «14ης Μάρτη» (πήρε το όνομά του από τη μεγάλη διαδήλωση στην επέτειο του ενός μήνα από τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι). Η συμφωνία αυτή αποτέλεσε μεγάλη πολιτική έκπληξη για το Λίβανο. Γιατί ο χριστιανός Μαρωνίτης Μισέλ Αούν ήταν ένας απ’ τους πυλώνες της αντισυριακής πολιτικής στη χώρα στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Ενα χρόνο αφότου χρίστηκε πρωθυπουργός από τον χριστιανό φαλαγγίτη Αμίν Τζεμαγιέλ, το 1988, ο Αούν εξαπέλυσε πόλεμο με τη Συρία. Ενα πόλεμο που τον έχασε, γι’ αυτό και εγκατέλειψε τη χώρα για να πάει στη Γαλλία, όπου έμεινε εξόριστος για πάνω από 20 χρόνια.
Ο Αούν δεν ανήκε στους φαλαγγίτες και δε συνεργάστηκε ποτέ με τους Σιωνιστές (το 1982, μάλιστα, ήταν ο μόνος που κινητοποίησε το λιβανέζικο στρατό για να υπερασπιστεί το κοινοβούλιο από τη σιωνιστική εισβολή). Ομως, το μένος του ενάντια στη Συρία και η ανάληψη της αρχηγίας του στρατού το 1984 (επί Τζεμαγιέλ) και της πρωθυπουργίας το 1988, τον καθιστούσαν ντε φάκτο αντίπαλο της Χεζμπολά. Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν. Η Χεζμπολά υπερασπίζεται με πάθος το δικαίωμα του Αούν να συμμετάσχει στην κυβέρνηση, εφόσον το κόμμα του (όπως μας ανέφεραν στελέχη της Χεζμπολά) έχει το 70% των χριστιανών Μαρωνιτών με το μέρος του. Ας σημειωθεί ότι στις τελευταίες εκλογές το «Ελεύθερο Πατριωτικό Κίνημα» είχε κερδίσει ένα αξιοσημείωτο αριθμό εδρών (21 από τις 128), όλες στην περιφέρεια του Κεντρικού Λιβάνου και της Κοιλάδας Μπεκάα.
Η δεύτερη συμμαχία της Χεζμπολά που κανείς δεν θα περίμενε είναι με το λιβανέζικο «Κ»Κ. Αυτή η συμμαχία επισφραγίστηκε στην τελευταία συνάντηση της Βηρυτού πριν από ένα μήνα. Μια συνάντηση που συνδιοργανώθηκε από τις δύο οργανώσεις, στην οποία διαφάνηκε μια σύμπνοια απόψεων ως προς την αναγκαιότητα της αντίστασης και της πάλης για την αλλαγή του πολιτικού τοπίου στη χώρα, που τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές εξακολουθεί να συγκλονίζεται από τις μεγάλες κινητοποιήσεις των οπαδών της Χεζμπολά, που γίνονται γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο. Ας σημειωθεί ότι το «Κ»Κ υποστήριξε την αιχμαλωσία των ισραηλινών στρατιωτών απ’ τη Χεζμπολά και πολέμησε στο πλάι της, πληρώνοντας με το αίμα 13 μαχητών του τη συμμετοχή του στον αγώνα, κι αυτό είναι που άνοιξε το δρόμο για μια πιο στέρεη συμμαχία.
♦ Η ιρανική επιρροή
Ενα ζήτημα που απασχόλησε τη συνάντηση της Βηρυτού για το χαιρετισμό της λιβανέζικης Αντίστασης ήταν η στάση της Χεζμπολά έναντι του Ιράν. Από ορισμένες μάλιστα δυνάμεις τέθηκε έντονα το ζήτημα, προκαλώντας την αντίδραση της Χεζμπολά που ξεκαθάρισε ότι δεν θα δεχτεί οποιαδήποτε κριτική πάνω σ’ αυτό το ζήτημα. Εκπρόσωπος της Χεζμπολά επιχείρησε μάλιστα (σε ανεπίσημη δήλωσή του) να δικαιολογήσει τη στάση του Ιράν απέναντι στο ιρακινό ζήτημα, λέγοντας ότι το Ιράν θεωρεί ότι έχει ομήρους τους 150.000 Αμερικάνους στρατιώτες στο Ιράκ και επιλέγει τον πιο αργό δρόμο για την συντριβή τους (παρά τον «γρήγορο» που θα ήταν η στήριξη της ένοπλης αντίστασης ενάντιά τους)! Θεώρησε μάλιστα ότι αυτή η πολιτική έχει αποδειχτεί αποτελεσματική για την ώρα.
Η συμπαράσταση, λοιπόν, που εξέφρασε η Χεζμπολά στον ιρακινό λαό και η απαίτηση για τον τερματισμό της κατοχής δεν σημαίνουν ότι συμπαρατάσσεται με την ιρακινή αντίσταση. Ακολουθεί μια μεσοβέζικη στάση που σταματά μόνο στις αντιαμερικάνικες καταγγελίες. Αυτή η στάση, σε συνδυασμό με την επανειλημμένα εκφρασμένη απ’ τη Χεζμπολά υποστήριξη της χομεϊνικής ιδεολογίας και την απουσία οποιασδήποτε κριτικής αναφοράς στην πορεία που πήρε η επανάσταση στο Ιράν μετά τη νίκη των Μουλάδων, προδιαγράφουν και τα όρια αυτής της οργάνωσης στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα. Ορια που περιορίζονται στο εθνικό ζήτημα της αντιπαράθεσης της λιβανέζικης αντίστασης με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και τους Σιωνιστές και δε μπορούν να πάνε παραπέρα.
♦ Η πολιτική κατάσταση μετά τον πόλεμο
Η πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει στο Λίβανο δεν θα τελειώσει σύντομα. Μέχρι στιγμής, ο ειρηνικός δρόμος που έχει επιλέξει η Χεζμπολά δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και οι διαμεσολαβητικές προσπάθειες του Αραβικού Συνδέσμου έχουν πέσει στο κενό. Ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε με την ανάπτυξη της πολυεθνικής δύναμης (ένα ζήτημα τριβής μεταξύ Χεζμπολά και λιβανέζικου «Κ»Κ, που θεώρησε το συμβιβασμό αυτό ήττα της αντίστασης) και την υπαγωγή της στο άρθρο 6 κι όχι στο άρθρο 7 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ (το τελευταίο κάνει λόγο για δικαίωμα χρήσης βίας), ο οποίος έγινε -όπως μας δήλωσαν οι εκπρόσωποι της Χεζμπολά- μετά από σκληρή διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση, που πήρε πίσω και την απαίτησή της για μεταφορά του οπλισμού των μαχητών της Χεζμπολά πίσω απ’ τον ποταμό Λιτάνι (περίπου 30 χιλιόμετρα απ’ τα σύνορα με το Ισραήλ), δε μπορεί παρά να είναι ένας συμβιβασμός ασταθής, που ενδέχεται να ανατραπεί, αν η πολιτική σύγκρουση ενταθεί. Για την ώρα, η πολυεθνική δύναμη δεν παίζει κανένα ιδιαίτερο ρόλο (διαφορετικό απ’ αυτόν που έπαιζε πριν από τον πόλεμο), ούτε εμποδίζει τη Χεζμπολά να κινείται ελεύθερα στο Νότιο Λίβανο, αυτό όμως δε σημαίνει ότι στο μέλλον δε θα παίξει έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο, αν τα πράγματα οδηγηθούν σε εμφύλιο.
Η πιθανότητα αυτή μπορεί τώρα να φαντάζει εξωπραγματική, με δεδομένη τη συμπάθεια και την υποστήριξη που έχει κερδίσει σήμερα η Χεζμπολά μέσα στο Λίβανο, κανείς όμως δε μπορεί να την αποκλείσει στο μέλλον. Μπορεί η Χεζμπολά να μη θέλει να προκαλέσει εμφύλιο πόλεμο στη χώρα, ποιος όμως μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό είναι στο χέρι της; Με δεδομένη την ισχυρή στήριξη της φιλοδυτικής κυβέρνησης απ’ τους Αμερικάνους και την πρόθεσή τους να την αναβαθμίσουν και στρατιωτικά, ένας εμφύλιος πόλεμος δε μπορεί να αποκλειστεί στο απώτερο μέλλον. Αυτό θα είναι και η μόνη λύση για τους Αμερικάνους και τους Σιωνιστές για να βγουν απ’ το σημερινό αδιέξοδο κι αυτό το γνωρίζει η Χεζμπολά που προσέχει πολύ να μην τον πυροδοτήσει.
♦ Αντί επιλόγου
Το ζήτημα της λιβανέζικης αντίστασης και του ισχυρότερου ρεύματος μέσα σ’ αυτή, της Χεζμπολά, δε μπορεί να εξαντληθεί με τα όσα εκθέσαμε σ’ αυτό το αφιέρωμα. Οι εξελίξεις «τρέχουν» άλλωστε και το επόμενο διάστημα θα ξεκαθαρίσουν περισσότερα πράγματα. Το βέβαιο είναι ότι όσο η υπεράσπιση της λιβανέζικης αντίστασης και της Χεζμπολά απέναντι στην ιμπεριαλιστική επίθεση είναι ένα πρώτιστο καθήκον όλων όσων αντιμάχονται την ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, άλλο τόσο ξεκάθαρο θα πρέπει να είναι ότι αυτή η αντίσταση δεν έχει ταξικά χαρακτηριστικά, ούτε στοχεύει στην κοινωνική απελευθέρωση.