Τριάντα επτά χρόνια από τότε που εθνικοποιήθηκε η ιρακινή πετρελαιοβιομηχανία, η κερκόπορτα άνοιξε για την ιδιωτικοποίησή της. Δεν έχει σημασία αν από τις 32 πολυεθνικές εταιρίες που συμμετείχαν στο διαγωνισμό για την εκμετάλλευση των έξι πετρελαϊκών κοιτασμάτων και των δύο κοιτασμάτων φυσικού αερίου μόνο η βρετανική BP με την κινέζικη CNPC αποδέχτηκαν τους όρους της ιρακινής κυβέρνησης. Το ζήτημα είναι ότι το παζάρι τώρα αρχίζει και η άρνηση των υπόλοιπων πολυεθνικών (μεταξύ των οποίων η Exxon-Mobil, η Shell, η ConocoPhillips και άλλες) να αποδεχτούν τους όρους που έθεσε το ιρακινό υπουργείο Πετρελαίου, θα οδηγήσει το τελευταίο σε γενναίες υποχωρήσεις προκειμένου να προσελκύσει το ξένο κεφάλαιο.
Με την πρώτη ματιά φαίνεται ότι η ιρακινή κυβέρνηση «έριξε» τις εταιρίες ζητώντας να παράγουν το ιρακινό πετρέλαιο με μόνο αντάλλαγμα το ευτελές ποσό των 2 δολαρίων για κάθε επιπλέον βαρέλι πετρελαίου που θα παράγεται πάνω από ένα προκαθορισμένο ελάχιστο όριο παραγωγής για τα επόμενα 20 χρόνια. Για παράδειγμα, το συμβόλαιο (τις λεπτομέρειες του οποίου δεν γνωρίζουμε, καθώς το ιρακινό υπουργείο Πετρελαίου περιορίστηκε σε μία λιτή ανακοίνωση… 2 σελίδων) που κέρδισαν η BP με την CNPC αναφέρει ότι οι εταιρίες έθεσαν στόχο να αυξήσουν την παραγωγή του ενός εκ των δύο μεγαλύτερων πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Ιράκ (της Ρουμάιλα, στα σύνορα με το Κουβέιτ, όπου βρίσκεται το 15.5% των πετρελαϊκών αποθεμάτων της χώρας) από 956.000 βαρέλια την ημέρα, που είναι σήμερα, στα 2.850.000 βαρέλια την ημέρα. Ως ελάχιστο όριο παραγωγής τέθηκε το 1 εκατ. βαρέλια τη μέρα (δηλαδή σχεδόν όσο και η παρούσα παραγωγή).
Επομένως το κονσόρτσιουμ της BP με την CNPC θα πάρει 2 δολάρια για κάθε βαρέλι από τα 1.85 εκατ. επιπλέον βαρέλια την ημέρα, δηλαδή 3.7 εκατ. δολάρια τη μέρα (ή 1.33 δισ. δολάρια το χρόνο), αν πιάσει το στόχο του για παραγωγή 2.85 εκατ. βαρελιών την ημέρα.
Τι θα βάλει όμως το κονσόρτσιουμ από τα ταμεία του; Καταρχάς, δεν έχει ξεκαθαριστεί (ή μάλλον δεν έχει δημοσιευτεί) αν το κονσόρτσιουμ θα βάλει όλα τα έξοδα παραγωγής ή θα βάλει μόνο τα απαραίτητα κεφάλαια για την ανακαίνιση των υπαρχουσών υποδομών. Αν και τα έξοδα παραγωγής πετρελαίου στο Ιράκ είναι ελάχιστα (λιγότερο από 2 δολάρια το βαρέλι, αναφέρει το Αλ-Τζαζίρα), το περιθώριο κέρδους θα είναι σίγουρα κατά πολύ μικρότερο από τα 1.33 δισ. δολάρια το χρόνο και σίγουρα αρνητικό, αν το κόστος παραγωγής ξεπερνά τα 1.3 δολάρια το βαρέλι (αν θεωρήσουμε ότι το κονσόρτσιουμ θα βάλει από τα ταμεία του όλα τα χρήματα για την παραγωγή των 2.85 εκατ. βαρελιών πετρελαίου την ημέρα, το κόστος παραγωγής θα είναι 2.85Χ1.3Χ360=1334 εκατ. δολάρια). Σύμφωνα με μια εταιρία παροχής συμβούλου σε οικονομικά θέματα (Wood Mackenzie), που επικαλείται το αμερικάνικο περιοδικό Business Week, η BP θα χρειαστεί να ξοδέψει 15 με 20 δισ. δολάρια για να αναπτύξει το κοίτασμα της Ρουμάιλα. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε ότι το κονσόρτσιουμ θα πρέπει να δώσει στην ιρακινή κυβέρνηση άμεσα 500 εκατ. δολάρια (για να τα ξαναπάρει με άγνωστο τόκο μετά το 2011), ενώ θα πρέπει να ξοδέψει ένα σκασμό λεφτά για να το φυλάξει από ενδεχόμενες επιθέσεις (το κοίτασμα της Ρουμάιλα βρίσκεται στην πολύπαθη επαρχία Ντιάλα), τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι πολυεθνικές… τρελάθηκαν!
Φυσικά αυτό δεν υπάρχει περίπτωση να συμβαίνει. Το πιθανότερο είναι ότι τα συμβόλαια αφορούν μόνο σε «τεχνική βοήθεια» (έτσι αναφέρεται στις ανταποκρίσεις διάφορων πρακτορείων, όπως το Bloomberg). Απλά, η BP με την CNPC δέχτηκαν να δουλέψουν με μικρότερο περιθώριο κέρδους, αποδεχόμενες τα μισά από αυτά που είχαν ζητήσει στην προσφορά τους (είχαν ζητήσει 3.99 δολάρια το βαρέλι και πήραν 2), με στόχο να «μπουκάρουν» στα πετρελαϊκά κοιτάσματα του Ιράκ. Από τη στιγμή που η κερκόπορτα άνοιξε και έκλεισαν τη δουλειά, γνωρίζουν πολύ καλά πως θα χειριστούν το ζήτημα και τι εκβιασμούς θα θέσουν τα επόμενα χρόνια για να πάρουν το μέγιστο κέρδος και μεγαλύτερο μερίδιο από την πίτα (φυσικά τα κοράκια δεν θα αρκεστούν μόνο στην «τεχνική βοήθεια»…).
Γι’ αυτό και οι διαβεβαιώσεις της ιρακινής κυβέρνησης ότι από τις συμφωνίες θα επωφεληθεί το Ιράκ, το οποίο θα κερδίσει πάνω από 1.7 τρισ. δολάρια, με τις πολυεθνικές να παίρνουν μόλις 16 δισ., είναι απλά… παραμύθια για τους αφελείς. Οι υπόλοιπες πετρελαϊκές εταιρίες αρνήθηκαν να δουλέψουν με τέτοιο περιθώριο κέρδους. Τα λεφτά που ζητούσαν ήταν πολλαπλάσια από τα 2 δολάρια το βαρέλι που δίνει η ιρακινή κυβέρνηση (δηλαδή μόλις το 4% της τιμής πώλησης του αργού, αν θεωρήσουμε ότι αυτή σταθεροποιείται στα 50 δολάρια το βαρέλι). Επομένως, το παζάρι θα συνεχιστεί. Η ιρακινή κυβέρνηση φαίνεται ότι δέχεται ισχυρή πίεση στο εσωτερικό και προκειμένου να μην εμφανιστεί ότι ξεπουλά τον εθνικό πλούτο το παίζει «σκληρή». Για πόσο όμως;
ΥΓ: Αντίθετα, η περιφερειακή κυβέρνηση του Ιρακινού Κουρδιστάν φαίνεται πιο «εύκαμπτη» και έχει υπογράψει δεκάδες συμβόλαια με ξένες εταιρίες, όπως η Νορβηγική DNO, όχι όμως με τις μεγαλύτερες που δεν ρισκάρουν να συνδιαλλαγούν μαζί της. Τα συμβόλαια αυτά δεν τα αναγνωρίζει η κεντρική κυβέρνηση, δημιουργώντας έτσι ένα ακόμα πεδίο αντιπαράθεσης στο εσωτερικό του Ιράκ.
