Η νέα ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ (Πασόκοι, δεξιοί Συνασπισμένοι και μερικοί Νεοδημοκράτες) από τη στιγμή που ανέλαβε δεν έπαψε να δίνει τα διαπιστευτήριά της στην κυβέρνηση και το σύστημα, αποδεχόμενη το νόμο-πλαίσιο, τη Μπολόνια και την κατάργηση του ασύλου. Φυσική συνέχεια αυτής της έρπουσας και υποταγμένης στάσης ήταν και η συμμετοχή στο διάλογο-φάρσα, στο πλαίσιο του οποίου σπεύδει τώρα να καταθέσει και την πρότασή της για την «αναβάθμιση» του λυκείου και τον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα 10 σημεία αυτής της πρότασης (δημοσιεύ-τηκαν την Κυριακή, 14 Ιούνη, στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία), είναι σημεία συγκερασμού της πρότασης του ΠΑΣΟΚ και των απόψεων των «εκσυγχρονιστών» του ΣΥΝ και συνιστούν μια πρόταση άγριου νεοφιλελευθερισμού, που προσαρμόζει το σχολείο στις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου, το κάνει περισσότερο ελιτίστικο και συνεπώς έντονα ταξικό και προβλέπει καινούργιες, πολύπλοκες, απανωτές λαιμητόμους για τα παιδιά που ποθούν να μπουν στο Πανεπιστήμιο.
Αναλυτικά, τα σημαντικότερα σημεία της πρότασης της ΠΟΣΔΕΠ είναι τα εξής:
Α) Καθιέρωση ενιαίας υποχρεωτικής εκπαίδευσης από το νηπιαγωγείο (ένας χρόνος) έως και το λύκειο, δηλαδή σύνολο 13 χρόνια υποχρεωτική εκπαίδευση από τα 10 που είναι σήμερα.
Στο σημείο αυτό η ΠΟΣΔΕΠ αγνοεί επιδεικτικά το πάγιο, χρόνιο και επίκαιρο (λόγω των τεράστιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει το νηπιαγωγείο και των απανωτών χτυπημάτων που δέχεται από την κυβέρνηση) αίτημα της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για δίχρονο υποχρεωτικό νηπιαγωγείο. Η ΠΟΣΔΕΠ σημειώνει ότι η επέκταση της υποχρεωτικότητας στα 13 χρόνια θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο σε ζητήματα οργανωτικά και ουσιαστικά, σχετιζόμενα με τη δομή της διδασκαλίας διαφόρων μαθημάτων. Περισσότερες διευκρινίσεις -τουλάχιστον στο δημοσίευμα της εφημερίδας- δεν δίνονται.
Μπορούμε, λοιπόν, να υποθέσουμε ότι εννοείται μόνο κάποιος ενιαίος σχεδιασμός, που μπορεί να υποκρύπτει και τη μετάλλαξη ουσιαστικά του νηπιαγωγείου σε πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου (πρόταση που υποστηρίζει ο γνωστός Βερέμης, πρόεδρος του ΕΣΥΠ, που συμπλέει και με την τάση της συνεχούς συμπίεσης της γνώσης προς τις κατώτερες βαθμίδες) και φυσικά τη διατήρηση των δυο τύπων λυκείου (τεχνικού για την «πλέμπα» και γενικού), που υπάρχει άλλωστε και στην πρόταση του ΠΑΣΟΚ.
Β) Το λύκειο, όπως και το γυμνάσιο να μετατραπεί σε σχολείο ολοήμερης λειτουργίας. Ωστε το σχολείο να προσαρμοστεί στο σύνολό του στις εργασιακές σχέσεις-μπάχαλο που επικρατούν σήμερα, αποτελώντας τη φθηνή λύση, για να μπορεί το κεφάλαιο ανενόχλητο να εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους γονείς, «απαλλάσσοντάς» τους από τη φροντίδα των παιδιών τους. Η επέκταση του ωραρίου στοχεύει παράλληλα στην απόκτηση δεξιοτήτων που απαιτεί σήμερα η αγορά εργασίας (π.χ. χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, διαδικτύου, κ.λ.π.), ενώ καλλιεργεί ταυτόχρονα και την καρτερία στην εξόντωση και την υποταγή στην εκμετάλλευση, που θα υποστούν οι νέοι ως αυριανοί εργαζόμενοι.
Γ) Να προσφέρονται υποχρεωτικά και κατ’ επιλογήν μαθήματα στο λύκειο στη λογική του International Baccalaureat, για τα οποία να εκφράζουν γνώμη τα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Τα μαθήματα του λυκείου να οργανω- θούν σε κύκλους και να προσφέρονται σε δυο επίπεδα (προχωρημένα και βασικά). Απαραίτητη κρίνεται η εισαγωγή Ζώνης Τέχνης και Πολιτισμού, ενταγμένης στο επίσημο πρόγραμμα και αναγνωριζόμενης ως ισότιμης στη διαδικασία αξιολόγησης.
Πρόκειται για μια καθαρά ελιτίστικη αντίληψη, που προορίζει το λύκειο για τα «ευνοημένα» παιδιά, δηλαδή για τα παιδιά των μεσαίων και υψηλών κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων (το πρόγραμμα του International Baccallaureat το ακολουθούν σήμερα κάποια ακριβά ιδιωτικά σχολεία, γίνεται στην αγγλική γλώσσα, συνδέεται άμεσα με κάποια πανεπιστήμια του εξωτερικού και σ’ αυτό δεν έχει καμιά παρέμβαση το ελληνικό υπουργείο Παιδείας). Το διαχωρισμό των παιδιών σύμφωνα με την ταξική τους προέλευση προωθεί και ο διαχωρισμός των μαθημάτων, ακόμα και μέσα στο γενικό λύκειο, σε μαθήματα γι’ αυτούς που μπορούν να δεχτούν «προχωρημένες» γνώσεις και σε μαθήματα γι’ αυτούς που μπορούν να δεχτούν μόνο τις «βασικές». Σημειώνουμε δε ότι η «μύηση» (αν μπορούμε να μιλήσουμε έστω και γι’ αυτή στο στενό σχολείο της παραγωγής του «μερικού ανθρώπου») στον πολιτισμό θα αποτελεί πεδίο εξαναγκασμού των μαθητών, αφού θα αξιολογείται (θα βαθμολογείται δηλαδή). Δεν είναι τυχαία επίσης η αναφορά στη «Ζώνη Πολιτισμού», που παραπέμπει στην κακόφημη «ευέλικτη ζώνη», την οποία έχουν χρησιμοποιήσει δεόντως επιχειρήσεις, ιδιώτες και λαμόγια κάθε είδους, που προσφέρουν εκπαιδευτικά προγράμματα και υλικό, αποσκοπώντας σε ίδια συμφέροντα και επιδιώξεις.
Δ) Μείωση του αριθμού μαθημάτων κατά 40% σε κάθε τάξη. Τα μαθήματα να είναι 8-9. Να υπάρχει περιορισμός της ύλης και περισσότερη έμφαση στην ποιοτική διάσταση της διδακτέας ύλης (π.χ. κατανόηση βασικών εννοιών), ενώ κανένα μάθημα να μη διδάσκεται κάτω από 2 ώρες την εβδομάδα.
Επισημαίνουμε ότι το αυτονόητο, δηλαδή ο περιορισμός της βαριά επιβαρημένης σήμερα ύλης, δε σημαίνει αυτόματα και απαλλαγή της από τα αναχρονιστικά και αντιδραστικού περιεχομένου στοιχεία της. Οπως δε σημαίνει και προώθηση της ολόπλευρης μόρφωσης (πράγμα ασύμβατο με τον καπιταλισμό), στην οποία, άλλωστε, όχι τυχαία, δεν γίνεται καμιά αναφορά. Αντίθετα σημαίνει -και αυτό επιβεβαιώνεται απ’ όλες τις επιλογές της κυβέρνησης, των αστικών κομμάτων εξουσίας και της ΕΕ- παραπέρα εξειδίκευση και μερικοποίηση της γνώσης και μετάδοση αποκλειστικά των γνώσεων και δεξιοτήτων που απαιτεί σήμερα ο καταμερισμός της εργασίας στον καπιταλισμό. Τούτο διασφαλίζει ταυτόχρονα και τον περιορισμό των κρατικών δαπανών για τη δημόσια εκπαίδευση, αταλάντευτο στόχο όλων των κυβερνήσεων.
Ε) Να μην καθορίζεται ασφυκτικό αναλυτικό πρόγραμμα, αλλά να υπάρχουν επιστημονικές ενότητες σε κάθε μάθημα. Να δίνεται το περιθώριο αυτενέργειας στους εκπαιδευτικούς.
Οι γενικόλογες αναφορές και οι θελκτικές λέξεις χρησιμοποιούνται σκόπιμα και κρύβουν τεχνηέντως τις προθέσεις αυτών που τις επινοούν. Είναι γνωστή η θέση του ΠΑΣΟΚ για το «αυτόνομο σχολείο», που αποτελεί «φορέα ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας», που λειτουργεί υπό το καθεστώς της «αποκέντρωσης». Το ρεζουμέ είναι το εξής: Το κράτος κρατά αδιαπραγμάτευτο τον κεντρικό σχεδιασμό, ώστε να διασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση η ουσία και ο ρόλος του σχολείου, ως χώρος αναπαραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας και των εκμεταλλευτικών σχέσεων, οι ιδιώτες, οι τοπικές επιχειρήσεις, οι «τοπικές κοινωνίες» παρεμβαίνουν κατά ένα μέρος, προωθώντας τα δικά τους ιδιαίτερα συμφέροντα, το δημόσιο σχολείο ιδιωτικοποιείται και το κράτος απαλλάσσεται σε μεγάλο βαθμό από την υποχρέωσή του να προσφέρει δημόσια δωρεάν Παιδεία σε όλα τα παιδιά, φορτώνοντας τα βάρη στους εργαζόμενους, μέσω των «ανταποδοτικών τελών» και της φορολογίας των Δήμων.
Στ) Σημαντικό λόγο στη σύνταξη και διαμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων να έχουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, οι επιστημονικές ενώσεις και τα αντίστοιχα πανεπιστημιακά τμήματα.
Ζ) Να υπάρξει άμεση κατάργηση του ενός σχολικού εγχειριδίου και να γίνει εισαγωγή του πολλαπλού εναλλακτικού βιβλίου.
Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του μέτρου τα βλέπουμε σήμερα καθαρά στην παρεμφερή διάταξη του νέου νόμου-πλαίσιο της Μαριέττας Γιαννάκου. Στοχεύει στην ουσία στην κατάργηση της δωρεάν διανομής των βιβλίων και αυτό γίνεται πεντακάθαρο όταν συνάμα καταγγέλλεται ο αγώνας για την υπεράσπιση της δημόσιας εκπαίδευσης (στάση της ΠΟΣΔΕΠ απέναντι στον αγώνα των φοιτητών, αλλά και στη στάση που τήρησε η προηγούμενη ηγεσία της Ομοσπονδίας).
Η) Η επιτυχής ολοκλήρωση του λυκείου να οδηγεί στην απόκτηση εθνικού απολυτήριου έπειτα από εξετάσεις σε εθνικό επίπεδο με νέα μορφή και νέες διαδικασίες αξιολόγησης και πιστοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων, σε συνδυασμό με προφορικές εξετάσεις, συνθετική εργασία και άλλες ανάλογες δοκιμασίες. Τα Τμήματα των ΑΕΙ-ΤΕΙ να καθορίζουν τον τρόπο εισδοχής των νέων φοιτητών. Κάποια από τα Τμήματα να μπορούν να απαιτήσουν μόνο το εθνικό απολυτήριο και να δέχονται εισακτέους ανάλογα με το βαθμό του. Αλλα, τα πιο περιζήτητα, να μπορούν να απαιτούν και βαθμολογία των υποψηφίων σε συγκεκριμένα μαθήματα, να θέτουν συντελεστές βαρύτητας γι’ αυτά, καθώς και άλλους τρόπους επιλογής που θα καθορίσουν τα ίδια.
Το σημείο αυτό, αποτελεί το βαρύ πυροβολικό της πρότασης της ΠΟΣΔΕΠ. Θυμίζουμε ότι για να γίνει κάποιος κάτοχος του Εθνικού Απολυτήριου, σύμφωνα με την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, θα πρέπει να διαβεί μια διαδρομή γεμάτη λαιμητόμους, που θα περιορίζει δραστικότατα τον αριθμό των υποψήφιων που θα διεκδικούν τελικά την είσοδό τους στα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Θα συμμετάσχει για το λόγο αυτό και στις τρεις τάξεις του λυκείου σε πανελλαδικές εξετάσεις σε 8-9 μαθήματα. Αλλά και η περιβόητη «ελεύθερη πρόσβαση» του ΣΥΝ περιέχει πολλαπλές εξετάσεις και αξιολογικές κρίσεις σε όλες τις τάξεις του λυκείου, ώστε να γίνει κάποιος κάτοχος του απολυτηρίου του. Πρόκειται συνεπώς για ένταση και ισχυροποίηση των ταξικών φραγμών, που θα πλήξουν ιδιαίτερα τα παιδιά των φτωχών λαϊκών στρωμάτων και σκοπό τους έχουν να καταφέρουν ισχυρό και δραστικό χτύπημα στην τάση της ελληνικής εργαζόμενης κοινωνίας για πανεπιστημιακή μόρφωση. Η παρέμβαση των Πανεπιστημίων γίνεται για να αυστηροποιηθεί το σύστημα, για να υψωθούν απειλητικά και απροσπέλαστα τα τείχη των ταξικών φραγμών. Αυτό το νόημα έχει η καθιέρωση από τα πανεπιστημιακά τμήματα-φιλέτα ιδιαίτερων συντελεστών βαρύτητας σε κάποια μαθήματα, ο καθορισμός βαθμολογίας σε συγκεκριμένα μαθήματα κ.λ.π. Η καθιέρωση του βαθμολογικού πλαφόν της βάσης του 10 ήταν πρόδρομος αυτής της εξέλιξης, γι’ αυτό και η κυβέρνηση εμμένει πεισματικά στην εφαρμογή της.
Γιούλα Γκεσούλη