«Ηταν μια φανταστικά επιτυχημένη επίσκεψη». Αυτό δήλωσε ο Μητσοτάκης για την επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Και για να μην κατηγορηθεί για αυτοθαυμασμό, έσπευσε να συμπληρώσει: «Δεν το λέω εγώ, το είπε ο Αμερικανός Πρέσβης, για να δανειστώ τα λόγια του σε μια ενημέρωση την οποία έκανε».
Πράγματι, πριν ο Μητσοτάκης πάει στο δείπνο του Ελληνοαμερικάνου Εμπορικού Επιμελητήριου, για να προσπαθήσει (σε φιλικό περιβάλλον) να μερεμετίσει το προφίλ του, που τρώθηκε πολύ από το φιάσκο στο Οβάλ Γραφείο και στο Atlantic Council, κλήθηκε να βάλει πλάτη ο ανθύπατος Πάιατ. Αυτός κάλεσε δημοσιογράφους ελληνικών ΜΜΕ στην πρεσβεία, ενώ έδωσε και μια συνέντευξη στην ΕΡΤ.
«Ο κ. Μητσοτάκης έκανε γνωστό με αποτελεσματικό τρόπο στον πρόεδρο των ΗΠΑ, τον αντιπρόεδρο, τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, στον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας πού είναι οι κόκκινες γραμμές για την Ελλάδα και πού η Ελλάδα ζητά την αμερικανική βοήθεια και εμπλοκή», είπε ο Πάιατ. Οποία σύμπτωση… εγκεφάλων! «Ημασταν απολύτως ξεκάθαροι και ήμουν απολύτως ξεκάθαρος με τον ίδιο τον πρόεδρο Τραμπ σχετικά με τις κόκκινες γραμμές της ελληνικής κυβέρνησης, που νομίζω ότι απηχούν όλο το πολιτικό σύστημα αλλά και την ελληνική κοινωνία συνολικά», είπε ο Μητσοτάκης. Δε συνεννοήθηκαν ούτε για ν' αλλάξουν λίγο τους όρους για να μην καρφωθούν!
Ο Πάιατ αναφέρθηκε και στο ζήτημα με την υποτιθέμενη πρωτοβουλία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, χαρακτηρίζοντας ανόητη την αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει στην Ελλάδα και αποδίδοντας στο… παραφούσκωμα του θέματος από ορισμένα ΜΜΕ (χωρίς να διευκρινίσει αν αναφέρεται στην «Καθημερινή» που -σε συνεργασία μαζί του- κατασκεύασε την «είδηση» ή στη Real News, ο ανταποκριτής της οποίας απευθύνθηκε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και έβγαλε τη διάψευση της είδησης-μαϊμού). «Φυσικά θα έχουμε ανάμειξη και ασφαλώς θέλουμε να δούμε αποκλιμάκωση της έντασης ανάμεσα σε δύο συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ», είπε ο Πάιατ. Και συμπλήρωσε: «Δε θέλουμε να ξεσπάσει κάποια κρίση και, ναι, θα πάρουμε διπλωματικές πρωτοβουλίες, όπως κάναμε και στο παρελθόν».
Ως προς αυτό, εμείς τουλάχιστον δεν έχουμε καμιά αμφιβολία. Οι Αμερικάνοι παρακολουθούν διαχρονικά την ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, την εκμεταλλεύονται για να πουλήσουν οπλικά συστήματα και στις δυο χώρες (θυμηθείτε την παλιά αναλογία 7 προς 10) και λειτουργούν ως βαλβίδα εκτόνωσης κάθε φορά που η ένταση ξεφεύγει από κάποια όρια και πάει να εξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο. Στην ελληνική αστική πολιτική, όμως, παίζεται εδώ και δεκαετίες το έργο «ο ευνοούμενος του αμερικανού προέδρου». Μ' αυτό το παραμύθι ταΐζουν τον ελληνικό λαό, μπολιάζοντάς τον με τεράστιες δόσεις ρα-γιαδισμού και υποτέλειας.
Κάθε αστός πρωθυπουργός της Ελλάδας πρέπει να φέρει «υποστήριξη» από τις ΗΠΑ. Αν όχι μια σαφή δήλωση, τουλάχιστον έναν υπαινιγμό ή έστω ένα θετικό νεύμα μπροστά στις κάμερες. Οσο κι αν έχει κοστίσει (σε παραγγελίες οπλικών συστημάτων, σε επέκταση των αμερικάνικων βάσεων κ.ά.) αυτή η δήλωση, ο υπαινιγμός, το νεύμα. Ο Μητσοτάκης, όμως, «έπεσε στην περίπτωση». Με τόσο «τραχανά απλωμένο» στην ευρύτερη περιοχή μας, ο Τραμπ δεν είχε όρεξη για τσιριμόνιες. Γι' αυτό και έκοψε την κοινή συνέντευξη Τύπου και οργάνωσε μια αποκλειστικά δική του συνέντευξη Τύπου στο Οβάλ Γραφείο, με τον Μητσοτάκη σε ρόλο γλάστρας. Δυο φορές παρενέβη παρακλητικά ο Μητσοτάκης (μία για να εκδηλώσει ενδιαφέρον για αγορά F-35 και μία για να πει ότι η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης είναι παράνομη) και τις δύο ο Τραμπ τον «έγραψε κανονικά», με τη γνωστή αγένεια που τον χαρακτηρίζει. Αν ήταν άλλος αμερικανός πρόεδρος, ίσως να το γλύκαινε λίγο, ίσως να έλεγε μερικές μπούρδες, όμως ο Τραμπ δεν τα συνηθίζει αυτά (δεν μπορεί κιόλας να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα της διπλωματικής αοριστίας).
Το χειρότερο για τον Μητσοτάκη είναι ότι, προτού ταξιδέψει στις ΗΠΑ, είχε βάλει τα παπαγαλάκια της κυβέρνησης να γράφουν διάφορα και να καλλιεργούν προσδοκίες για τη δήλωση υπέρ της Ελλάδας και κατά της Τουρκίας, που η ελληνική πλευρά ανέμενε από τον Τραμπ. Ετσι, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα στο Οβάλ Γραφείο, ο Μητσοτάκης τσαλακώθηκε άσχημα. Και ζήτησε τη βοήθεια του Πάιατ (και μέσω αυτού του Στέιτ Ντιπάρτμεντ), ώστε ν' αποκατασταθεί κάπως το τσαλακωμένο προφίλ του.
«Ο κ. Μητσοτάκης έδωσε την εντύπωση ότι είναι κάποιος που μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι μοιράζεται το ίδιο όραμα με την Αμερική για τον κόσμο. Αυτό το είδος εμπιστοσύνης είναι πιο σημαντικό από τις δημόσιες δηλώσεις» (!) είπε ο Πάιατ, προσπαθώντας να σώσει τα άσωστα. Επανέλαβε τη θέση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης είναι «προκλητική», διευκρίνισε όμως ότι οι ΗΠΑ δεν την χαρακτηρίζουν «παράνομη».
Πρόκειται για μια επανάληψη της επίσημης αμερικανικής θέσης, η οποία περιέχει την απαραίτητη για τα αμερικάνικα συμφέροντα δοσολογία σαφήνειας και ασάφειας. Οση χρειάζεται για να μπορούν οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές να παίζουν το ρόλο του διαιτητή-επικυρίαρχου στην περιοχή, κάνοντας σλάλομ ανάμεσα στα αντιτιθέμενα συμφέροντα των αστικών τάξεων. Ο χαρακτηρισμός «προκλητική» αναφέρεται στη σφαίρα της πολιτικής, ενώ ο χαρακτηρισμός «παράνομη» αναφέρεται στη σφαίρα του διεθνούς δικαίου. Μια διπλωματική κίνηση μπορεί να χαρακτηριστεί προκλητική ακόμα κι αν είναι σύννομη ως προς το διεθνές δίκαιο. Οταν οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν «προκλητική» τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης, δεν έχουν υπόψη τους τις ελληνικές αιτιάσεις, αλλά το γεγονός ότι ο Ερντογάν παρενέβη στον εμφύλιο της Λιβύης στο πλευρό του Σαράζ, που όλα δείχνουν ότι είναι αυτός που χάνει. Κι όταν αρνούνται να χαρακτηρίσουν «παράνομη» τη συμφωνία, υπονοούν ευθέως ότι αυτή μπορεί να είναι νόμιμη, εν όλω ή εν μέρει. Ποιος θα το κρίνει αυτό; Οι ίδιοι οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές, φυσικά, σε μια επόμενη φάση που μπορεί και να μην αργήσει.
Με τον τρόπο αυτό, οι Αμερικανοί βάζουν στο χέρι και την Ελλάδα και την Τουρκία. Περισσότερο την Ελλάδα, αφού το αστικό πολιτικό προσωπικό της κρέμεται από τα χείλη όχι μόνο του Τραμπ, αλλά ακόμα και υπαλλήλων της γραφειοκρατίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Περιμένει μια δήλωση και επιδίδεται σε άγρια εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση γι' αυτή τη δήλωση. Οι μεν κατηγορούν τους δε ότι τα έδωσαν όλα και δεν πήραν τη δήλωση, οι δε απαντούν ότι όλα εξελίσσονται με τον καλύτερο τρόπο!
Ο Πάιατ (την επομένη και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, απαντώντας σε -προφανώς στημένη- ερώτηση του ΑΠΕ ΜΠΕ) επανέλαβε και τη θέση ότι «τα νησιά έχουν γενικά δικαίωμα στην ΑΟΖ και στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα στον ίδιο βαθμό με οποιαδήποτε άλλη χερσαία περιοχή». Εννοείται ότι η κυβερνητική προπαγάνδα έκανε σημαία της αυτή τη δήλωση, προϊόν κυβερνητικών παρακλήσεων προς τον Πάιατ και τη γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η συγκεκριμένη δήλωση, όμως, δεν είναι παρά επανάληψη μιας γενικής διάταξης της Συμφωνίας για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η οποία δεν ορίζει πώς καθορίζεται η υφαλοκρηπίδα ή η ΑΟΖ των νησιών, αλλά μιλά για «δίκαιη λύση». Αν τα γειτονικά κράτη δε βρουν μόνα τους τη λύση, οφείλουν να προσφύγουν στα καθορισμένα διεθνή δικαστήρια (δεν είναι μόνο η Χάγη). Εκεί έχει διαμορφωθεί νομολογία από προσφυγές που έχουν ήδη γίνει. Υπάρχουν αποφάσεις για «απόλυτη επήρεια» των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ (200 ναυτικά μίλια), αποφάσεις για «μερική επήρεια» (κάτω από 200 ν.μ.) και αποφάσεις για «μηδενική επήρεια» (αναγνωρίζουν στα νησιά μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη). Η διαφορά στις αποφάσεις που έχουν εκδοθεί οφείλεται στο ότι πάρθηκαν υπόψη η θέση και το μέγεθος των νησιών που παρεμβάλλονται ανάμεσα σε δυο χώρες, το μέγεθος της ακτογραμμής κάθε χώρας και άλλοι παράγοντες. Για παράδειγμα, μετά από προσφυγή Γαλλίας και Βρετανίας, εκδόθηκε απόφαση που προβλέπει ότι τα βρετανικά νησιά που βρίσκονται κοντά στις γαλλικές αρχές δεν έχουν υφαλοκρηπίδα (επομένως ούτε ΑΟΖ), αλλά μόνο χωρικά ύδατα. Η ΑΟΖ χαράχτηκε με βάση τη μέση γραμμή ανάμεσα στις ηπειρωτικές ακτές των δύο χωρών, χωρίς να υπολογίσει τα νησιά.
Τα αναφέρουμε όλ' αυτά για να καταδειχτεί ότι η αναφορά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην ΑΟΖ των νησιών δε σημαίνει τίποτα πρακτικά, γιατί η Τουρκία αντιτάσσει, εκτός από τις βραχονησίδες και τα μικρά νησιά που η ίδια όρισε ως «γκρίζες ζώνες», και το μεγάλο μήκος της ακτογραμμής της.
Φυσικά, η κάθε πλευρά ξέρει ότι αυτά που μπορεί να βγάλει μια απόφαση διεθνούς δικαστηρίου θα είναι λιγότερα από τις διεκδικήσεις της. Η Τουρκία θέλει να μην έχουν καθόλου υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ μεγάλα νησιά, όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Κάσος και η Ελλάδα θέλει ΑΟΖ 200 ναυτικών μιλίων στο απομονωμένο Καστελλόριζο. Γι' αυτό και καμιά πλευρά δε θέλει στην πραγματικότητα προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο. Βάζει τέτοιους όρους ώστε να αρνηθεί η άλλη και παίζουν εδώ και χρόνια ένα διαρκές blame game. Η Τουρκία, όμως, μετά από την απομόνωσή της από τα ενεργειακά τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη στρατηγική συμμαχία Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου, αποφάσισε να κινηθεί επιθετικά, εκμεταλλευόμενη την περιφερειακή ισχύ της. Τα γεγονότα είναι γνωστά (γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ, συμφωνία για χάραξη ΑΟΖ με την κυβέρνηση Σάραζ στη Λιβύη και κατάθεση αυτής της συμφωνίας στον ΟΗΕ) και είναι αυτά τα γεγονότα που έσπρωξαν την ελληνική ολιγαρχία και το πολιτικό της προσωπικό να αναζητήσει προστασία στην αγκαλιά των ιμπεριαλιστών, πρωτίστως των ΗΠΑ.
Και είναι η αποτυχία αυτής της τακτικής, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, που έφερε την κυβέρνηση Μητσοτάκη με την πλάτη στον τοίχο. Γιατί ενώ προπαγάνδιζε ότι έχει απομονώσει διπλωματικά την Τουρκία σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, βρέθηκε να μην μπορεί να πάρει ούτε μια ευμενή δήλωση από τον Τραμπ, μολονότι ο Μητσοτάκης τον εκλιπάρησε δημόσια.
Υστερα, ήρθαν οι εξελίξεις στο Λιβυκό, που έδειξαν ότι όχι μόνο δεν είναι απομονωμένη η Τουρκία, αλλά αντίθετα παίζει σημαντικό ρόλο στο ιμπεριαλιστικό παιχνίδι, σε αντίθεση με την ελληνική πλευρά που απαξιούν να την προσκαλέσουν ακόμα και οι ηγέτριες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της ΕΕ.
Η Τουρκία ήταν παρούσα στη Μόσχα, όπου επιχειρήθηκε να εκμαιευτεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα σε Σαράζ και Χαφτάρ. Η Τουρκία θα είναι παρούσα αύριο (Κυριακή) στο Βερολίνο, όπου η Μέρκελ συγκαλεί διεθνή διάσκεψη με την παρουσία δώδεκα χωρών και τεσσάρων διεθνών διαγωνισμών. Αντίθετα, μολονότι η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλε επίσημο αίτημα να προσκληθεί και αυτή στο Βερολίνο, εισέπραξε από τους Γερμανούς ένα ψυχρό «νάιν», το οποίο στη συνέχεια προσπάθησε να «γλυκάνει» ο εκπρόσωπος του γερμανικού ΥΠΕΞ, λέγοντας ότι τα ζητήματα που εγείρει η Ελλάδα (χάραξη ΑΟΖ) δεν είναι στην ατζέντα και πως στο μέλλον μπορεί να προσκληθούν και άλλες χώρες, ανάλογα με τα ζητήματα που θα περιλαμβάνει η ατζέντα της διαδικασίας του Βερολίνου.
Κανέναν δε θα έπρεπε να εκπλήσσει αυτή η εξέλιξη. Η Τουρκία έχει στρατό και όπλα στη Λιβύη. Πώς νομίζετε ότι αντέχει ο Σαράζ στην Τρίπολη, την οποία αδυνατούν να καταλάβουν οι δυνάμεις του Χαφτάρ; Μ' αυτή την επένδυση, η Τουρκία απέκτησε λόγο στη Λιβύη, όπως απέκτησε και η Ρωσία (στηρίζει στρατιωτικά και οικονομικά τον Χαφτάρ), η οποία μετά την εξόντωση του Καντάφι δεν είχε άμεση ανάμιξη στα τεκταινόμενα και στην πρώτη φάση της σύγκρουσης ανάμεσα στους διάφορους φυλάρχους και τις μιλίτσιές τους.
Η ανησυχία που εκφράζεται δημόσια από τους «εθνικούς αναλυτές» στην Αθήνα είναι πως στην περίπτωση μιας συμφωνίας μοιράσματος της εξουσίας ανάμεσα στα καπετανάτα του Χαφτάρ και του Σαράζ, η Τουρκία -ως εγγυήτρια και… δύναμη ειρήνης- θα απαιτήσει να παραμείνει σε ισχύ το σύμφωνο για τον καθορισμό ΑΟΖ. Μπορεί η Ελλάδα να το καταγγέλλει ως ανυπόστατο και παράνομο, φοβούνται όμως πως αυτό μπορεί να αποκτήσει υπόσταση και νομιμότητα. Την τελευταία, βέβαια, μπορεί να την αμφισβητήσει η ελληνική πλευρά, τότε όμως θ' αναγκαστεί να δεχτεί προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο, όχι μόνο για τη ρύθμιση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο, όπως είναι η πάγια θέση του ελληνικού αστικού κράτους, αλλά για «τα πάντα όλα».
Λίγο μετά την πολύωρη συνάντησή του με τον γερμανό ΥΠΕΞ Χάικο Μαας, που -όπως μεταδόθηκε- κατέληξε σε συμφωνία του Χαφτάρ για συμμετοχή στη διάσκεψη του Βερολίνου με προοπτική να υπογραφεί εκεί κατάπαυση του πυρός, ο λίβυος πολέμαρχος πέταξε για την Αθήνα, φτάνοντας νωρίς το απόγευμα της Πέμπτης! Ετσι, η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάφερε να κάνει τη χώρα μας εμπλεκόμενο μέρος στον εμφύλιο ανάμεσα στις λιβυκές φατρίες! Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συζήτησαν και σε τι κατέληξαν, είμαστε όμως σίγουροι ότι πρόκειται για κίνηση απελπισίας. Τι περιμένουν, δηλαδή, ότι ο Χαφτάρ θα πάει κόντρα στα συμφέροντα της φατρίας του και εκείνων που τον πατρονάρουν και τον στηρίζουν, προκειμένου να υπηρετήσει τη… διεθνή νομιμότητα, όπως την αντιλαμβάνεται η ελληνική μπουρζουαζία; Ακόμα και κάποια «φιλελληνική» δήλωσή του, ο λίβυος πολέμαρχος με την αμερικανική υπηκοότητα θα την πουλήσει ακριβά (αντιλαμβάνεστε τι εννοούμε), ξέροντας ότι απέναντί του έχει πολιτικούς που τρέμουν από φόβο.
Ολ' αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με τα συμφέροντα του ελληνικού λαού. Αφορούν τον άγριο καπιταλιστικό ανταγωνισμό ανάμεσα στις αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, που εκτυλίσσεται στο έδαφος ενός ακόμα πιο άγριου ανταγωνισμού ανάμεσα στα βασικά ιμπεριαλιστικά κέντρα του πλανήτη, για τη διεύρυνση ή τη συγκράτηση (ανάμεσα σε ποια θέση βρίσκεται το κάθε ιμπεριαλιστικό κέντρο) των ζωνών επιρροής, με επίκεντρο τον έλεγχο των πηγών ενεργειακών πρώτων υλών και των δρόμων διακίνησής τους. Σ' αυτόν τον επικίνδυνο δρόμο, που μυρίζει μπαρούτι και αίμα, μόνο η πάλη του ελληνικού λαού για κοινωνική απελευθέρωση μπορεί να βάλει φραγμό.
Σχετικά Αρθρα
