Σούργελο ή σκάνδαλο; Το ερώτημα κυκλοφορούσε από το πρωί στους διαδρόμους της δικαστικής αίθουσας του Κορυδαλλού. Η απάντηση είναι: και σούργελο και σκάνδαλο.
Πρωτοφανή κωμικοτραγικά επεισόδια εκτυλίχτηκαν στην αίθουσα του δικαστήριου και στο γραφείο των δικαστών, που μετέτρεψαν τη δίκη σε σούργελο. Πίσω απ’ αυτό το σούργελο, όμως, κρύβεται ένα δικαστικό σκάνδαλο, που στρέφεται ευθέως κατά των δικαιωμάτων των κατηγορούμενων και αποκαλύπτει τις προθέσεις της πολιτικής εξουσίας, στα κελεύσματα της οποίας υπακούει το -κατά τα άλλα ανεξάρτητο!- δικαστήριο. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
Με την έναρξη της διαδικασίας ζήτησε το λόγο ο συνήγορος υπεράσπισης Δ. Τσοβόλας για να υποβάλει στο δικαστήριο αίτημα να σταλεί αντίγραφο των πρακτικών της προηγούμενης μέρας και της αναφοράς Ζήση, που αναγνώστηκε στο δικαστήριο, στον αρμόδιο εισαγγελέα, για να κινηθούν οι νόμιμες διαδικασίες εναντίον όσων αναφέρονται από τον Ζήση ότι διέπραξαν αδικήματα σε βάρος της χώρας και εναντίον όσων διέπραξαν το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, συγκαλύπτοντας υποθέσεις «τρομοκρατίας». Ο Δ. Τσοβόλας αναφερόταν στα όσα περιλαμβάνει το υπόμνημα Ζήση για τον Κόκκαλη, το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ.
Η πρόεδρος Μπρίλλη προσπάθησε να ψελλίσει δικαιολογίες του τύπου «ο μάρτυρας ρωτήθηκε μόνο για την τρομοκρατία και για τίποτε άλλο», ξεχνώντας ότι η αναφορά Ζήση διαβάστηκε ολόκληρη και με την ανάγνωσή της έγινε κοινό αποδεικτικό μέσο. Οι εισαγγελείς Πατσής και Βομπίρης πρότειναν να απορριφθεί το αίτημα Τσοβόλα, με το επιχείρημα ότι δεν χρειάζεται να σταλούν τα έγγραφα Ζήση, γιατί η εισαγγελία ήδη τα έχει! (αν όμως ήδη το έχει, δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν: ή η εισαγγελία δεν έκανε σωστά τη δουλειά της και κάλυψε ενόχους ή ο Ζήσης είναι ένας κοινός ψεύτης, για να μην πούμε συκοφάντης. Γιατί, βέβαια, δε μπορεί να λέει ψέματα για τον Κόκκαλη και το ΠΑΣΟΚ και αλήθεια για τον Τσιγαρίδα και τον Αγαπίου)
.Ο συνήγορος υπεράσπισης Σ. Καμπάνης ανταπάντησε, ότι μπορεί από την κατάθεση Ζήση να προκύπτουν καινούργια στοιχεία και γι’ αυτό πρέπει να γίνει δεκτό το αίτημα Τσοβόλα. Το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα, κατά πλειοψηφία. Δυο μέλη του δικαστήριου έκριναν ότι ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου έχει λάβει γνώση και το παρόν δικαστήριο δεν έχει αρμοδιότητα να επεκταθεί παραπέρα στην υπόθεση. Ενα μέλος του δικαστήριου έκρινε ότι πρέπει τα πρακτικά και η αναφορά Ζήση να σταλούν στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για διερεύνηση. Εκείνο που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι πως η αναφορά Ζήση ασχολούνταν με την υπόθεση των ψηφιακών παροχών, η οποία έχει κλείσει με αμετάκλητα βουλεύματα! Και όμως, διαβάστηκε στο δικαστήριο!
Αμέσως μετά ξανάρχισε η κατάθεση Ζήση (συνέχισε την εξέταση ο εισαγγελέας Πατσής). Ο πράκτορας συνέχισε στην ίδια τακτική. Εβγαλε ένα χαρτί από την τσάντα του και δήλωσε ότι αυτό αποδεικνύει πως οι Γερμανοί θεωρούσαν τον Τσιγαρίδα ως τον επιφανέστερο του ΕΛΑ και άμεσο συνεργάτη του Βάινριχ. Σας δίνω -είπε- και ένα αμετάφραστο έγγραφο που δεν το έχει το δικαστήριο! Οταν ρωτήθηκε γιατί δεν το κατέθεσε στον ανακριτή, απάντησε ότι ο Ζερβομπεάκος δεν δέχτηκε τα χαρτιά που του έδινε, επειδή, όπως δήλωσε, τα είχε όλα!
Η υπεράσπιση αμέσως εξεγέρθηκε και ζήτησε όλα τα έγγραφα που επικαλείται ο Ζήσης. Ο Μαύρος (πολιτική αγωγή) ζήτησε όλα τα έγγραφα στο πρωτότυπο, πετώντας την κορόνα: «Κάποιοι δεν θέλουν τα έγγραφα στη δικογραφία» (το ΠΑΣΟΚ προφανώς).
Η πρόεδρος περιήλθε σε απελπισία. Αρχισε να καταλαβαίνει ότι με τον Ζήση την έχουν παγιδέψει. Η ΚΥΠ «παίζει» με έναν πράκτορά της και αυτή καλείται απλώς να προεδρεύσει. Διέκοψε αμέσως τη δίκη φωνάζοντας: «Ολοι οι συνήγοροι στο γραφείο μου»! Αυτό πια ήταν σούργελο. Γιατί, βέβαια, εδώ δεν είναι Αμερική, όπου προβλέπονται τέτοιες διαδικασίες. Εδώ δεν προβλέπεται σύσκεψη των συνηγόρων στο γραφείο των δικαστών, αλλά μόνο διαδικασία στο ακροατήριο.
Οπως μάθαμε, ακόμα και ο αναπληρωτής πρόεδρος Μάμαλης διαχώρησε τη θέση του από αυτή τη διαδικασία και αποχώρησε από το γραφείο των δικαστών, στο οποίο η κ. Μπρίλλη προσπάθησε να βρει φόρμουλα ανταλλαγής εγγράφων μεταξύ υπεράσπισης και πολιτικής αγωγής! Στη συνέχεια, προχώρησε στην πρωτοφανή ενέργεια να καλέσει τον Ζήση στο γραφείο των δικαστών, για να του πει να δώσει με τη μία όλα τα χαρτιά που προτίθεται να χρησιμοποιήσει!
Ολα αυτά μετέτρεψαν τη δικαστική διαδικασία σε θεατρική επιθεώρηση. Δεν έχουν ξαναγίνει στην Ελλάδα σε ποινικό δικαστήριο. Ομως, πέρα από τον τραγέλαφο, όλα αυτά ήρθαν να νομιμοποιήσουν ένα σκάνδαλο. Νομιμοποίησαν ένα πράκτορα να έρχεται στο δικαστήριο, να βγάζει από την τσέπη του διάφορα χαρτιά, να τα πετάει στην έδρα και να δημιουργεί εντυπώσεις.
Ποιος είναι ο Ζήσης; Ενας δημοσιογράφος-πράκτορας, που παριστάνει τον μεγάλο ερευνητή. Κάποιες υπηρεσίες κρύβονται πίσω απ’ αυτόν και τον χρησιμοποιούν ως όχημα για τα σενάρια και τα σχέδιά τους. Αν τα περιβόητα «αρχεία της Στάζι» είναι έγκυρα και έχουν αποδεικτική ισχύ, θα έπρεπε να έρθουν στο δικαστήριο και να καταθέσουν αυτοί που τα χειρίστηκαν. Οι υπεύθυνοι της ΕΛΑΣ και της Αντιτρομοκρατικής, παλιοί και σημερινοί, ο εισαγγελέας Διώτης, οι υπουργοί Δημόσιας Τάξης και όποιος άλλος κρατικός υπεύθυνος. Τα έγγραφα αυτά δεν τα έφερε στην Ελλάδα ο Ζήσης, αλλά ήρθαν με τη διαδικασία της δικαστικής συνδρομής ή όπως αλλιώς ήρθαν (κάποια τους τα έδωσαν οι Αμερικάνοι!). Πώς λοιπόν καλείται ως πρώτος και αποκλειστικός μάρτυρας ο Ζήσης, χωρίς να καλούνται οι κρατικοί υπεύθυνοι που έφεραν και χειρίστηκαν τα έγγραφα επί τόσα χρόνια;
Υστερα από ένα διάλειμμα που κράτησε περισσότερο από μια ώρα, η πρόεδρος ανακοίνωσε ήρεμα ότι το θέμα έχει διευθετηθεί. Ετσι νόμιζε ή έτσι ήθελε να νομίζει. Γιατί βέβαια η πρόκληση του πράκτορα δεν μπορούσε να περάσει έτσι.
Πρώτος ζήτησε το λόγο ο Δ. Τσοβόλας, για να δηλώσει ότι δεν πήγε στη σύσκεψη στο γραφείο των δικαστών, γιατί θεωρεί ότι τα πάντα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τους δικονομικούς κανόνες. Αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν η πολιτική αγωγή να ζητάει έγγραφα από την υπεράσπιση, η οποία τα έχει πάρει από τη δικογραφία και όχι από πουθενά αλλού. Εδειξε κάποια χαρτιά απ’ αυτά που είχε καταθέσει την προηγούμενη μέρα ο Ζήσης και δήλωσε ότι αυτά δεν μπορεί να αποτελούν έγγραφα της δίκης. Ενα χαρτί μιλάει για την προσωπική ζωή κάποιας φαρμακοποιού στο Βόλο, χωρίς να αναφέρει ούτε υπηρεσία ούτε συντάκτη.
Η πρόεδρος παρατήρησε ότι αυτά τα έγγραφα δεν έχουν αναγνωστεί, για να της απαντήσει ο συνήγορος, ότι έχει γίνει χρήση τους από τον εισαγγελέα. Η δικονομία -είπε ο Δ. Τσοβόλας- απαιτεί να καταθέτει ο μάρτυρας από ποιον πληροφοριοδότη, ποιας υπηρεσίας πήρε τις πληροφορίες, για να μπορούν να κληθούν και αυτοί να καταθέσουν. Δε μπορεί να επιστρέψουμε στην εποχή του νόμου 509, που έρχονταν οι πράκτορες ή οι αστυνομικοί και επικαλούνταν πληροφορίες, λέγοντας ότι δεν μπορούν να αποκαλύψουν τις πηγές τους, και γέμιζαν οι φυλακές και τα ξερονήσια με κομμουνιστές. Κατέληξε υποβάλλοντας αίτημα να απαγορευτούν τέτοιου είδους χαρτιά, που δεν έχουν υπογραφές και δεν ξέρουμε ποιος τα έφτιαξε. Είναι φανερή η αδυναμία της εισαγγελικής αρχής να στηριχτεί σε αποδείξεις και γι’ αυτό προσπαθεί να στηριχτεί σε κουρελόχαρτα, είπε.
Ο Ν. Δαμασκόπουλος είπε ότι η κατάθεση του Ζήση προσβάλλει το κράτος δικαίου. Εφερε κάτι παλιόχαρτα που δεν γράφουν ούτε υπηρεσία, ούτε εκδότη, ούτε ημερομηνία. Θα έπρεπε το δικαστήριο να τον ρωτήσει ποιος είναι ο εκδότης και ποια η ημερομηνία και αν δεν έπαιρνε απαντήσεις να τα πετάξει. Εφόσον ο μάρτυρας επιμένει να εγκλωβίζει το δικαστήριο στα μονοπάτια μυστικών υπηρεσιών, εγώ δεν προτίθεμαι να τον νομιμοποιήσω, κατέληξε.
Ο Α. Κούγιας ζήτησε από το δικαστήριο να μη βάζει τους υπερασπιστές να νομιμοποιήσουν διαδικασίες που δεν προβλέπονται, ενώ συμπληρωματικά επιχειρήματα παρουσίασε και ο Σ. Καμπάνης.
Η πρόεδρος, πριν δώσει το λόγο στον εισαγγελέα, δήλωσε ότι ενημερώνει τους συνηγόρους ότι όλα αυτά τα έγγραφα, ή χαρτιά όπως τα αποκαλούν, δεν αναγνώστηκαν και απλώς ο εισαγγελέας έκανε χρήση μόνο ενός εγγράφου. Ο εισαγγελέας Πατσής επικαλέστηκε την αρχή της ηθικής απόδειξης, σύμφωνα με την οποία όλα μπορούν να ληφθούν υπόψη και επιβάλλεται στο δικαστήριο να δέχεται ό,τι κατατίθεται. Με αυτή την τοποθέτηση συμφώνησε και ο αναπληρωτής εισαγγελέας Βομπίρης, ο οποίος επιπρόσθετα πέταξε και τη μπηχτή, γιατί κόπτονται οι συνήγοροι της Ειρ. Αθανασάκη και του Α. Κανά, αφού τα έγγραφα αυτά δεν λένε τίποτα για τους εντολείς τους.
Ο Γ. Μαύρος από την πολιτική αγωγή έπλεξε ένα εγκώμιο στον Ζήση και την αξιοπιστία του και επικαλέστηκε το απόρρητο των δημοσιογραφικών πηγών! Η επιχειρηματολογία εισαγγελέων και πολιτικής αγωγής πιστοποίησε αυτό που εμείς ονομάζουμε δικαστικό σκάνδαλο. Θα μπορεί ο καθένας να πηγαίνει σε μια δίκη, να πετάει κάποια κωλόχαρτα, να δημιουργεί εντυπώσεις και το δικαστήριο να κάθεται να συζητάει πάνω σ αυτά τα κωλόχαρτα, νομιμοποιώντας τα. Ετσι, η αρχή της ηθικής απόδειξης (που υποτίθεται ότι προβλέπει το αδέσμευτο του δικαστή στο σχηματισμό της κρίσης του, επί τη βάσει των αποδείξεων όμως) μετατρέπεται σε αρχή της απόλυτης αυθαιρεσίας.
Η υπεράσπιση ξαναπήρε το λόγο. Ο Α. Κωνσταντάκης, συνήγορος της Ειρ. Αθανασάκη, δήλωσε ότι οι δικηγόροι δεν μπορούν να μένουν βουβά πρόσωπα όταν παραβιάζονται δικαιώματα. Ισως κάποιοι της πολιτικής αγωγής να μην τα ‘χουν καλά με τα δικαιώματα, αλλά αυτό αφορά εκείνους, συμπλήρωσε δηκτικά. Οσον αφορά τον μάρτυρα, εδώ δεν μιλάμε για γερμανικά χαρτιά, αλλά για χαρτιά κάποιας ελληνικής υπηρεσίας, ο πράκτορας της οποίας παρακολουθεί κάποιον πολίτη και ζητάει οδηγίες από την υπηρεσία του. Ποια είναι αυτή η υπηρεσία; Είναι η ΚΥΠ; Δεν αναφέρεται πουθενά.
Ο Δ. Τσοβόλας δήλωσε πως αν δεν φύγουν από τη δικογραφία αυτά τα χαρτιά, θα αποχωρήσει από τη δίκη, γιατί αυτές οι διαδικασίες θυμίζουν άλλες εποχές καταδικασμένες στη συνείδηση του ελληνικού λαού. Ξαναθύμισε ότι ο Ζήσης ήταν μάρτυρας και στο Ειδικό Δικαστήριο και ο ίδιος τον είχε δει να βγαίνει νύχτα από το γραφείο του Μητσοτάκη. Ο τότε πρόεδρος Β. Κόκκινος -είπε- είχε πει τη φράση «φύγε από εκεί που ήρθες». Το ίδιο πρέπει να κάνει και αυτό το δικαστήριο με τον Ζήση. Το ίδιο ζήτησε και η Τ. Χριστοδουλοπούλου.
Ο Χ. Τσιγαρίδας ζήτησε από το δικαστήριο να διαβάσει τις καταθέσεις του Νηστικάκη, του Καραφλού και του Παπαθεμελή. Παρατήρησε ότι ο Ζήσης αναφέρθηκε σε χαρτί του Βόιτ που αναφέρεται στον Τσιγαρίδα, όμως δεν είδε να το καταθέσει. Εχετε υπόψη σας -είπε απευθυνόμενος στο δικαστήριο- ότι ο Ζήσης έχει καταδικαστεί για συκοφαντική δυσφήμηση σε 8 μήνες φυλακή για τα ίδια πράγματα;
Το δικαστήριο αποφάσισε ότι είναι πρόωρο το αίτημα, γιατί δεν αμφισβητήθηκε η γνησιότητα κανενός εγγράφου, αφού αυτά δεν αναγνώστηκαν. Με άλλα λόγια, κράτησε αποστάσεις από τα κωλόχαρτα του Ζήση, χωρίς όμως να είναι και καθαρό το πώς τον βλέπει ως μάρτυρα και χωρίς να δεσμεύεται ότι δεν θα χρησιμοποιήσει αυτά τα χαρτιά σε κάποιο άλλο στάδιο. Ουσιαστικά, αποδέχτηκε τη βρομερή του παρουσία στη δίκη και το «κρυφτούλι» των μυστικών υπηρεσιών πίσω απ’ αυτόν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ζήσης τόση ώρα που τον «έλουζαν» οι συνήγοροι παρακολουθούσε απαθώς τη διαδικασία και δεν αισθάνθηκε την ανάγκη ούτε για μια στιγμή να διαμαρτυρηθεί και να υποστηρίξει τον εαυτό του. Η κατάθεση Ζήση συνεχίστηκε με την εξέτασή του από την έδρα. Αρκεσαν μερικές συγκεκριμένες ερωτήσεις από τον αναπληρωτή πρόεδρο Μάμαλη και τον αναπληρωτή εφέτη Φράγκο για να ξεφουσκώσει η «αυθεντία». Σε ερωτήσεις για τη συγκεκριμένη γνώση που έχει για όσα ισχυρίζεται, δεν είχε να απαντήσει τίποτα εκτός του «άκουσα» και «διάβασα». Δεν ξέρω αν ο Γιωτόπουλος με τον Αγαπίου πήγαν στην Κούβα, το διάβασα στους Παπαχελά-Τέλογλου. Δεν ξέρω αν ο Φιλίπ είναι ο Αγαπίου, το έμαθα από ανακοινώσεις της ελβετικής εισαγγελίας. Δεν ξέρω αν είναι αληθινά τα στοιχεία που έδωσαν οι Γερμανοί για να εκδοθεί σ’ αυτούς από την Ελλάδα ο Βόιτ, πιστεύω όμως ότι είναι αληθινά!!! Για τέτοια αξιοπιστία μιλάμε. Ενας πρακτοράκος που τον έστειλαν να πει πολλά και διάφορα, για να δημιουργηθούν εντυπώσεις, για να μην έρθουν οι μεγαλόσχημοι και γίνουν αυτοί ρόμπες.
Η εξέταση του Ζήση από την πολιτική αγωγή ξεκίνησε με μια προσπάθεια χοντρής λαθροχειρίας από τον Γ. Μαύρο, που προσπάθησε να χρεώσει την εκτέλεση Βερνάρδου στον ΕΛΑ. Οταν παρενέβη ο συνήγορος του Χ. Τσιγαρίδα Σ. Καμπάνης, παρατηρώντας ότι δεν μπορεί να τίθεται ως δεδομένο αυτό το πράγμα, ο Μαύρος με ύφος χιλίων καρδιναλίων διάβασε απόσπασμα από κείμενο του ΕΛΑ, μετά την ενοποίηση με την 1η Μάη, και πανηγυρικά αποφάνθηκε ότι σε αυτό το κείμενο γίνεται ανάληψη συνευθύνης από τον ΕΛΑ και για όλες τις ενέργειες της 1ης Μάη. Ακαριαία, όμως, υπήρξε η αντίδραση του Χ. Τσιγαρίδα ο οποίος διάβασε ολόκληρο το απόσπασμα από το κείμενο του ΕΛΑ, στο οποίο φαίνεται καθαρά ότι ο ΕΛΑ αναλαμβάνει την ευθύνη για μια σειρά ενέργειες πυρήνων του, ενώ αναφέρει ρητά ότι απλά παραθέτει και τις ενέργειες που έκανε η 1η Μάη πριν την ενοποίηση των δύο οργανώσεων, χωρίς να αναλαμβάνει την ευθύνη γι’ αυτές.
Και ποια ήταν η απάντηση του Μαύρου, που συνελήφθη να διαπράττει τόσο χοντρή λαθροχειρία; Οτι δεν έχει καμιά εμπιστοσύνη στα όσα γράφουν τα κείμενα του ΕΛΑ! Πρώτα δοκίμασε να παραπλανήσει το δικαστήριο με την αποσπασματική ανάγνωση κειμένου του ΕΛΑ και όταν συνελήφθη λαθροχειρών δήλωσε ότι δεν εμπιστεύεται αυτά τα κείμενα. Κοντολογής, ο «πολύς» Γ. Μαύρος έγινε ρόμπα (και δη ξεκούμπωτη).
Κατά τα άλλα, ερωτώμενος από την πολιτική αγωγή ο Ζήσης δεν προσέθεσε τίποτα καινούργιο. Επανέλαβε τα ίδια, ως «βαθύς γνώστης του τρομοκρατικού φαινομένου». Αποδείξεις, φυσικά, δεν κατέθεσε. Η συνεδρίαση έκλεισε με την ανακοίνωση μιας σημαντικής απόφασης του δικαστήριου. Αποφάσισε να καλέσει ως μάρτυρες τον Παπαθεμελή, τον Νηστικάκη και τους Γιαλουρίδη και Μπόση (οι δυο τελευταίοι ήταν μέλη του «επιστημονικού συμβούλιου» για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας»). Οπότε το σόου αναμένεται να συνεχιστεί με μεγαλύτερο ενδιαφέρον, μολονότι αμφιβάλλουμε αν ο Παπαθεμελής θα προσέλθει να καταθέσει (η βουλευτική ασυλία του προσφέρει κάλυψη). Υπενθυμίζουμε ότι ήταν η πλευρά των κατηγορούμενων (Τσιγαρίδας και Αγαπίου) που πρώτη πρότεινε να κληθούν να καταθέσουν αυτοί οι τέσσερις και αρκετοί άλλοι και το δικαστήριο είχε επιφυλαχθεί.
