Δεν υπάρχει αμφιβολία για το πόσο εύστοχη είναι η φράση του Μπ. Μπρεχτ η οποία, αν και ακούστηκε για πρώτη φορά το 1929 στo «Happy End», σκιαγραφεί απόλυτα το ρόλο των τραπεζών από τότε μέχρι και σήμερα. Σε αυτό το μήκος κύματος, ένα ακόμα σκάνδαλο συντελείται με πρωταγωνίστρια την Τράπεζα Πειραιώς.
Για το εν λόγω «ίδρυμα» θα πρέπει να γραφτεί τόμος για τα σκάνδαλα που έχει εμπλακεί, από τις εξευτελιστικές εξαγορές τραπεζών, τις χορηγήσεις χωρίς εγγυήσεις και έπειτα τις διαγραφές δανείων καπιτα-ληστώ,ν μέχρι τις ανακεφαλαιοποιήσεις. Μηδενός εξαιρουμένου, όλα φορτωμένα στις πλάτες του λαού. Τώρα, για ακόμα μια φορά το Ελληνικό Δημόσιο, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (που και μόνο το όνομά του αρκεί για να προκαλέσει θυμηδία), ετοιμάζεται να βάλει ζεστό κρατικό χρήμα στις τσέπες των μετόχων και των τραπεζοστελεχών.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. O Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (EKT) εξέδωσε Οδηγία προς τις τράπεζες των ευρωπαϊκών κρατών να μη διανείμουν μερίσματα (και κεφάλαια) για αυτή την οικονομική χρήση, με σκοπό να μετριαστούν οι αρνητικές συνέπειες της πανδημίας στους ισολογισμούς τους. Αυτή η όμως η Οδηγία επηρεάζει την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία όφειλε να πληρώσει τους τόκους των κεφαλαίων που της είχε «δανείσει» το ΤΧΣ με την αγορά Coco’s (convertible contigent). Ο δανεισμός αυτός άγγιζε τα 2 δισ. ευρώ.
Τα Coco’s –ελληνιστί: υπό αίρεση μετατρέψιμα ομόλογα- είναι ουσιαστικά ομόλογα που εάν ενεργοποιηθούν συγκεκριμένες ρήτρες που ορίζονται από τη σύμβαση δανεισμού, μετατρέπονται σε μετοχές. Οι ρήτρες αυτές είναι οι εξής δύο: α) να μην πληρωθεί δύο φορές το τοκομερίδιο των ομολόγων και β) ο τραπεζικός δείκτης Tier 1 Capital Ratio (Tier1 Capital/RWA), που έχει θεσπιστεί από τη Βασιλεία ΙΙΙ, να ανέρχεται σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Επιγραμματικά, αυτός ο δείκτης είναι ο λόγος μεταξύ των ιδίων κεφαλαίων (εξαιρούνται οι προνομιούχες μετοχές) συν κάποιες επιπρόσθετες μορφές κεφαλαίων, όπως τα Coco’s, προς τα περιουσιακά στοιχεία που φέρουν κίνδυνο (κυρίως χορηγημένα δάνεια κ.α.).
Η ουσία είναι ότι αυτός ο δείκτης δεν πρέπει να πέσει κάτω από ένα ποσοστό. Συγκεκριμένα αυτό το ποσοστό είναι 7% και η πρόταση του SSM είναι ουσιαστικά να ενισχυθούν τα κεφάλαια της τράπεζας, αφενός από τη μη πληρωμή των παρόντων και μελλοντικών τόκων και αφετέρου με τη μετατροπή των ομολόγων σε μετοχές (δεν αποτελεί καμία έκπληξη πλέον πως η τράπεζα είναι ήδη ζημιογόνα).
Αν και τελική απόφαση, έως τη στιγμή που γράφεται το σχόλιο, δεν έχει παρθεί από το συμβούλιο της ΕΚΤ, προεξοφλείται πως η ΕΚΤ θα ακολουθήσει την πεπατημένη και δε θα διαφωνήσει με την πρόταση του SSM. Ετσι, η τράπεζα θα κρατικοποιηθεί, με το ποσοστό του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο να πηγαίνει από το 26% στο 61%.
Ομως, τα ομόλογα αυτά θα μετατραπούν (βάσει σύμβασης) με τιμή μετοχής 6 ευρώ. Δηλαδή, όσο ήταν σύμφωνα με την ανακεφαλαιοποίηση του 2015, και όχι στη σημερινή αξία της μετοχής, που είναι σαφώς χαμηλότερη. Ενδεικτικά, η χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής της Πειραιώς είναι αυτή τη στιγμή κοντά στο 1 ευρώ.
Με απλά λόγια, το ΤΧΣ θα πάρει μετοχές 6 φορές υπερτιμημένες σε σχέση με ό,τι αποτιμούν οι περίφημες αγορές . Ετσι, ούτε τους προβλεπόμενους τόκους θα πάρει το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά και σε μελλοντική ανακεφαλαιοποίηση, που τα κοράκια του χρηματιστικού κεφαλαίου θα ρίξουν ακόμα χαμηλότερα τις τιμές των μετοχών (το έχουμε ξαναδεί το έργο), θα εξαφανιστούν και τα κεφάλαιά του και ταυτόχρονα ο έλεγχος της τράπεζας. Δε χρειάζεται να πούμε πού θα πάει το χρέος προς το δημόσιο των 2 δισ. της ονομαστικής αξίας των Coco’s.
Η μελλοντική ανακεφαλαιοποίηση δεν είναι κάποιο φανταστικό σενάριο. Ο ίδιος ο Μητσοτάκης δήλωσε πως η επαναϊδιωτικοποίηση θα πραγματοποιηθεί στο εγγύς μέλλον. Τόνισε δε, πως τα συμφέροντα του Δημοσίου θα διασφαλιστούν βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα από τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της τράπεζας (sic!).
Το έργο είναι πια χιλιοπαιγμένο: ο ελληνικός λαός βάζει αφειδώς χρήμα για να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα της τράπεζας και έπειτα να την παραδώσει «άσπιλη και αμόλυντη» στους μεγαλοκαρχαρίες, ώστε να συνεχίζεται αυτός ο κύκλος εσαεί.